Πιο κάτω αναφέρω μερικούς από τους τρόπους που θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε μια πιο αποτελεσματική μάθηση. Αυτά όμως που είναι προτεραιότητα και θα πρέπει, κατά την άποψή μου, επειγόντως να εξεταστούν και να υλοποιηθούν, σε σχέση με τη βελτίωση της ποιότητας μάθησης στα σχολεία είναι:

1. Η συνεχείς και σε τακτική βάση επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
2. Η πίστη στην ανάγκη τής αλλαγής.
3. Η πίστη στην εφαρμογή νέων μεθόδων.
4. Η συστηματική εφαρμογή νέων μεθόδων.
5. Η καλλιέργεια νέας κουλτούρας στο σχολείο.

Αυτό όμως που απαραίτητα και άμεσα θα πρέπει να γίνει είναι, η δημιουργία θετικής ενέργειας, πάθους και ενθουσιασμού, από τους ηγέτες, σε όλα τα επίπεδα, που να απελευθερώνει τα καλύτερα στοιχεία των ανθρώπων(εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων).

Τρόποι για ποιοτική βελτίωση της μάθησης

1. Βελτίωση και ανασχεδιασμός του χώρου της τάξης. Π.χ. Χρήση κατάλληλων χρωμάτων, δημιουργία ατμόσφαιρας σπιτιού στην τάξη και ευέλικτοι χώροι.
2. Χρήση νέων Τεχνολογιών – χρήση Η.Υ., Video projector, πολυμέσων, κατάλληλο λογισμικό.
3. Εφαρμογή νέων μεθόδων στη διαδικασία μάθησης.
   1. Εφαρμογή Συνεργατικής μάθησης. Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη σωστή και συστηματική εφαρμογή της Συνεργατικής μάθησης, που αποδειγμένα επιφέρει βελτίωση στην ποιότητα μάθησης.
   2. Χρήση διερευνητικής μάθησης.
   3. Ερευνητικές μελέτες – Projects.
4. Να δοθεί έμφαση στο να μάθουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν. Αυτό δεν θα πρέπει να παραμείνει θεωρητικό και χωρίς περιεχόμενο. Θα πρέπει επιτέλους να πάρει σάρκα και οστά. Θα πρέπει δηλαδή, να δώσουμε στους μαθητές, μέσα από την διδασκαλία των διαφόρων μαθημάτων, δεξιότητες όπως:
   1. Πώς να κρατάμε σημειώσεις. π.χ. Χρήση νοητικών χαρτών (mind map).
   2. Ότι μαθαίνουμε καλύτερα όταν λέμε αυτό που μαθαίνουμε. Θα πρέπει λοιπόν να συζητάνε με την ομάδα τους στην τάξη, ή με άλλο συμμαθητή τους. Ακόμη θα πρέπει να προσέξουμε ότι θα πρέπει οι μαθητές να μιλάνε περισσότερο στην τάξη και όχι να γίνεται μονόλογος από τον εκπαιδευτικό.
   3. Πότε και πώς να κάνουν επαναλήψεις. Π.χ. Σε δέκα λεπτά μετά τη μελέτη, σε μια ημέρα και τέλος σε μια βδομάδα από την πρώτη μελέτη.
   4. Να υπογραμμίζουνε και να χρησιμοποιούνε χρώματα καθώς μελετάνε. Χρήση λέξεων κλειδιά.
   5. Να γνωρίσουν τις απεριόριστες δυνατότητες που έχει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Έτσι θα πιστέψουν στον εαυτό τους και θα αποκτήσουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση, κάτι που θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο για καλύτερα αποτελέσματα στη διδασκαλία στην τάξη, είναι η αλλαγή νοοτροπίας από τους εκπαιδευτικούς. Θα πρέπει να πιστέψομε πραγματικά σε αυτό που κάνουμε. Θα πρέπει να πιστέψουμε στις δυνατότητες μας που σίγουρα είναι απεριόριστες. Πρέπει πρώτα εμείς να πιστέψομε στον εαυτό μας, να δούμε τα πράγματα πιο θετικά και με περισσότερη πίστη. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να μεταδώσουμε στους μαθητές/τριες την αισιοδοξία μας, την πίστη μας και τον ενθουσιασμό μας για αυτό που κάνουμε. Μόνο τότε θα μπορέσουν να αποκτήσουν εκείνες τις γνώσεις και δεξιότητες, που είναι απαραίτητες για να μπορέσουν να κάνουν το δικό τους ταξίδι, σε ένα άγνωστο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

Επτά βήματα, για καλύτερη και αποτελεσματικότερη διδασκαλία

1. Η καλύτερη κατάσταση μάθησης- φυσικό-ψυχολογικό περιβάλλον.
2. Σύνδεση με τα προηγούμενα.
3. Δώσε τη συνολική εικόνα.
4. Καθόρισε τους στόχους.
5. Ποικιλομορφία στην παρουσίαση – Ενεργοποίηση των μαθητών.
6. Παρουσίαση από τους ίδιους τους μαθητές. Μαθητές δάσκαλοι.
7. Τακτικές επαναλήψεις.

1. Η καλύτερη κατάσταση μάθησης

1. Τοποθέτησε στην τάξη φρέσκα λουλούδια.
2. Χρησιμοποίησε χρωματιστές αφίσες για τα κύρια σημεία του μαθήματος.
3. Χρησιμοποίησε κατάλληλη μουσική για να δημιουργήσεις μια ευχάριστη ψυχική διάθεση.
4. Χρησιμοποίησε πολύχρωμα πόστερ.
5. Δώστε ένα θετικό μήνυμα στα παιδιά, με ένα αστείο ή ένα χαμόγελο.
6. Γενικά, δημιούργησε μια θετική ατμόσφαιρα που να καλωσορίζει τα παιδιά.

2. Σύνδεση με τα προηγούμενα

1. Χρησιμοποίησε νοητικούς χάρτες( mind maps) για να συνδέσεις με τα προηγούμενα, τις νέες πληροφορίες.
2. Κάνε μια γρήγορη επανάληψη των βασικών στοιχείων που χρειάζεται να ανακαλέσουν οι μαθητές. Αυτό θα βοηθήσει στη σύνδεση του νέου μαθήματος με το προηγούμενο.

3. Δώσε τη συνολική εικόνα

1. Κάνε μια γενική επισκόπηση, σαν την εικόνα ενός παζλ, ώστε τα επιμέρους κομμάτια να μπορούν να τοποθετηθούν στη θέση τους.
2. Χρησιμοποίησε νοητικούς χάρτες, όπου παρουσιάζονται οι κύριοι κλάδοι, με όλα τα βασικά σημεία.
3. Οι μαθητές είναι καλά να ενθαρρύνονται να απεικονίζουν νοερά τη συνολική εικόνα, ώστε να κατανοούν τι θα ακολουθήσει.
4. Δώστε τους βασικούς τίτλους των κεφαλαίων που θα διδαχθούν με σύντομες και απλοποιημένες εξηγήσεις, ώστε να σχηματίσουν μια συνολική εικόνα του θέματος.

4. Καθορισμός στόχων

1. Ενθαρρύνετε τους μαθητές να καθορίζουν μόνοι τους(ή να νομίζουν ότι καθορίζουν μόνοι τους) τους στόχους. Σίγουρα θα προσπαθήσουν περισσότερο να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους.
2. Οι μαθητές μπορούν σε ζευγάρια, να πουν ο ένας προς τον άλλο, τι συγκεκριμένο ελπίζουν να κερδίσουν από το μάθημα.
3. Μια άλλη μέθοδος, είναι να ενθαρρύνετε τους μαθητές να σκεφτούν πού και πώς θα χρησιμοποιήσουν τη νέα γνώση στο μέλλον.

5. Ενεργοποίηση των μαθητών – Ποικιλομορφία στην παρουσίαση

1. Η παρουσίαση θα πρέπει να βοηθά την ενεργοποίηση όσο το δυνατό περισσότερων αισθήσεων. Π.χ. χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και κατάλληλου λογισμικού, χρήση πολυμέσων. – Οπτική, Ακουστική και κιναισθητική παρουσίαση.
2. Χωρίστε τους μαθητές σε ομάδες.
3. Οι μαθητές θα πρέπει να συζητούν μεταξύ τους.
4. Δώστε συγκεκριμένη εργασία για τον κάθε μαθητή και συγκεκριμένο ρόλο, ο οποίος θα αλλάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα.
5. Χρησιμοποιήστε πολλά παραδείγματα(από την καθημερινή ζωή), πρακτική εξάσκηση και κάνε το μαθητή να νοιώθει ότι είναι χρήσιμος.
6. Χρησιμοποιήστε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.
7. Δώστε φύλλα εργασίας με απλές, σαφείς και συγκεκριμένες εργασίες στην τάξη.

6.Παρουσίαση από τους μαθητές

1. Οι μαθητές θα πρέπει να κάνουν τις παρουσιάσεις τους, ένα άτομο από κάθε ομάδα(διαφορετικό την επόμενη φορά) δίνοντας τα κύρια σημεία ή απαντήσεις σε ερωτήσεις που έχετε δώσει.
2. Οι μαθητές μπορούν να εργαστούν ανά ζευγάρια, όπου ο ένας θα γίνεται δάσκαλος. Στη συνέχεια αλλάζουν ρόλους.
3. Ενθαρρύνεται τους μαθητές στις παρουσιάσεις τους να χρησιμοποιούν νοητικούς χάρτες. Έτσι έχουν έτοιμο ένα βασικό εργαλείο για επανάληψη.

7.Τακτικές επαναλήψεις

1. Βοηθήστε τους μαθητές να χρησιμοποιούν τους νοητικούς χάρτες, ή τις υπογραμμίσεις που έχουν κάνει στο βιβλίο.
2. Οι επαναλήψεις θα πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η πρώτη θα πρέπει να γίνει απαραίτητα δέκα λεπτά μετά τη μελέτη. Προσπαθήστε να γίνει συνήθεια στους μαθητές, μόλις τελειώσουν τη μελέτη μιας ενότητας, να αφιερώνουν περίπου πέντε λεπτά για μια σύντομη επανάληψη. Η επόμενη επανάληψη θα πρέπει να γίνεται σε 24 περίπου ώρες.
3. Αφιερώνετε πάντοτε τα τελευταία πέντε λεπτά του μαθήματος για επανάληψη των βασικών σημείων που έχουν εξεταστεί στην τάξη.
4. Ζητήστε από τους μαθητές, στο τέλος του μαθήματος, να γράψουν δύο προτάσεις που να συνοψίζουν τα δύο κύρια σημεία που έμαθαν.

Θεόδωρος Ηλία