Στο σημερινό σύνθετο κόσμο που ζούμε το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει όλοι να κάνουμε είναι να μάθουμε πώς να σκεφτόμαστε. Πρέπει να μάθουμε να σκεφτόμαστε όχι μόνο κριτικά αλλά εποικοδομητικά και δημιουργικά….

Ο πατροπαράδοτος τρόπος σκέψης είναι στοχαστικός αναλυτικός και κριτικός. Αυτό σήμερα δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να μάθουμε κάποιες απλές τεχνικές και μεθόδους για την ανάπτυξη δεξιοτήτων δημιουργικής σκέψης, Οι μαθητές δεν θα παίρνουν μόνο απλές γνώσεις αλλά θα πρέπει να μάθουν πώς να σκέφτονται.

Το να διδάξουμε στα παιδιά πώς να σκέφτονται είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά. Η πραγματική όμως ζωή δε ζητά μόνο γνώση αλλά την ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργικής σκέψης. Η απόκτηση γνώσεων είναι μόνο η πρώτη φάση. Αυτή θα πρέπει να ακολουθείται από την δημιουργία νέων ιδεών. Αυτό δυστυχώς δεν το διδάσκουμε στα σχολεία και ούτε μας απασχολεί. Έχουμε έτσι σχηματίσει την εντύπωση ότι η γνώση από μόνη της είναι αρκετή.

Η εξυπνάδα επίσης από μόνη της δεν είναι αρκετή. Αυτό που λείπει λοιπόν είναι η σοφία. Η σοφία μπορεί να διδαχθεί. Στηρίζεται στον τρόπο και το βαθμό που κάποιος αντιλαμβάνεται τα διάφορα πράγματα. Υπάρχουν κάποιες τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιεί ώστε να σκέφτεται δημιουργικά. Εύκολοι και απλοί τρόποι, που ακόμη και ένα παιδί μπορεί να μάθει να χρησιμοποιεί.

Γιατί χρειάζεται η ανάπτυξη δημιουργικού τρόπου σκέψης

Κάθε τρία χρόνια ο όγκος των γνώσεων και πληροφοριών διπλασιάζεται. Είναι άστοχο να προσπαθούμε να φορτώνουμε συνεχώς μόνο με γνώσεις τα παιδιά μας χωρίς να τους μαθαίνουμε πώς να σκέφτονται και πώς να βρίσκουν τις γνώσεις αυτές. Πρέπει να μπουν προτεραιότητες για το ποιες γνώσεις είναι βασικές και απαραίτητες….

Οι μαθητές να μάθουν πώς να σκέφτονται δημιουργικά. Η δημιουργική σκέψη είναι η ικανότητά μας να βρίσκουμε και να δημιουργούμε νέες ιδέες. Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει δημιουργικούς τρόπους σκέψης. Ο κάθε άνθρωπος έχει τεράστιες δυνατότητες, οι οποίες όμως μένουν ανεκμετάλλευτες αν δεν βρεθούν τρόποι αξιοποίησής τους. Η χρήση λοιπόν κάποιων τεχνικών που θα μας επιτρέψουν να κάνουμε ένα μόνο πράγμα σε κάθε δεδομένη στιγμή είναι φανερό ότι θα βελτιώσει και θα αναπτύξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Το βασικό στοιχείο των μεθόδων αυτών είναι η απλότητα και η ευκολία με την οποία μπορεί κάποιος να τις χρησιμοποιήσει.

Θετικά – Αρνητικά – Ενδιαφέροντα σημεία (ΘΑΕ)

Καθορισμός στόχου και προτεραιοτήτων (ΣΤΟ.ΠΡΟ)

(α) Θετικά αρνητικά και ενδιαφέροντα σημεία

Θα πρέπει να δούμε και να εξετάσουμε όλα τα θετικά στοιχεία που συνθέτουν το πρόβλημα. Στην επόμενη φάση θα εξετάσουμε τα αρνητικά σημεία και τέλος τα σημεία που είναι ενδιαφέροντα αλλά δεν περιλαμβάνονται ούτε στα θετικά ούτε στα αρνητικά. Τη μέθοδο αυτή θα μπορούσαμε για σκοπούς πρακτικής να την ονομάσουμε ΘΑΕ (Θετικά, Αρνητικά, Ενδιαφέροντα).

(β) Καθορισμός στόχων και προτεραιοτήτων.

Ο ξεκάθαρος καθορισμός στόχου ή στόχων, είναι μια μέθοδος που μας βοηθά ώστε να γνωρίζουμε που θα συγκεντρωθούμε σε κάθε δεδομένη στιγμή, ενώ ταυτόχρονα θα καθορίσει και το στόχο που θα έχουμε συνεχώς στο μυαλό μας. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να καθορίσουμε με σαφήνεια το στόχο μας. Θα πρέπει ξεκάθαρα και με σαφήνεια να απαντήσουμε στην ερώτηση: Πού θέλουμε να καταλήξουμε στο τέλος; Ποιος είναι ο στόχος μας; να γνωρίζουμε τι θέλουμε και προς τα πού κατευθυνόμαστε.

Αφού καθορίσουμε με σαφήνεια τους στόχους μας θα πρέπει να βρούμε τις προτεραιότητες μας. Συγκεντρώνουμε την προσοχή μας στον καθορισμό των προτεραιοτήτων. Οι προτεραιότητες είναι οι οδηγοί μας για να καταλήξουμε στο στόχο μας.

1. Δημιουργική σκέψη:

Επιχείρηση νέων πραγμάτων, σκέψη εκτός πλαισίου… γνώσεις που διατυπώνονται, συνδυαστικά, ως λογική, ως συναίσθημα και ως ευπρέπεια, που αποσκοπούν στην κατανόηση του άλλου και στην επιδίωξη καλύτερης επικοινωνίας, εποικοδομητικής συνεργασίας και συνύπαρξης μαζί του…

2. Δεοντολογική σκέψη:

Καλλιέργεια της ευθύνης απέναντι στον εαυτό μου και σωστή συμπεριφορά μου απέναντι στην κοινωνία. Ανάπτυξη συνεργασίας και δραστηριότητας, στο πλαίσιο ενός ευχάριστου κλίματος και ελκυστικού μαθησιακού περιβάλλοντος, με βάση τις ευθύνες απέναντι στους άλλους ( ήθος… ΑΞΙΕΣ…)

3. Συνθετική σκέψη:

Σαφή κριτήρια για να αποφασίζουμε τι θα χρησιμοποιούμε και πώς, τι θα απορρίπτουμε, τι θα υιοθετούμε και γιατί, Με αυτόν τον τρόπο βοηθούμε τους μαθητές μας να αναπτύξουν συνθετική σκέψη, να εντοπίζουν, να επιλέγουν το πληρέστερο υλικό και να το αξιοποιούν κατάλληλα…

4. Δομημένη σκέψη:

Ανάπτυξη ενός διαφορετικού τρόπου σκέψης από αυτόν που αφορά στη διδακτέα ύλη. Ουσιαστικό περιεχόμενο της γνώσης, ιδιαίτερος χαρακτήρας και σύγχρονος προσανατολισμός του Προγράμματος…, Συστηματική ανάπτυξη επιστημονικής σκέψης, βελτίωση των γνώσεων που κατέχουμε, κατανόηση των κύριων δομών της δομημένης σκέψης, τουλάχιστον των σχολικών μαθημάτων).