«Η κατάργηση της αριστείας,
είναι να παραμείνεις στο φθόνο…»
(Στέλιος Ράμφος στην Γιάφκα).
Η κατάργηση της αριστείας, είναι να παραμείνεις στο φθόνο. Αυτό είναι το πρόβλημα να μην γίνεις καλλίτερος δηλαδή, και να γίνει ο άλλος το αντικείμενο το οποίο πρέπει να καταστραφεί. Να μην προσπαθήσεις να βελτιωθείς εσύ, να καταστραφεί ο άλλος. Είναι ο καλύτερος τρόπος να κρατήσεις τον κακό σου εαυτό. Υπ αυτή την έννοια σήμερα στην Ελλάδα μας κυβερνάει ο χειρότερός μας εαυτός αυτό είναι το πρόβλημα. Ο φθόνος που παίρνει πια και μορφή θεσμική. Ενώ η φιλοτιμία είναι η τάση να προχωρήσεις, να τιμηθείς, να είσαι αντάξιος ας πούμε μιας δυνατότητος περαιτέρω, η φιλοτιμία έχει έναν εχθρό, τον φθόνο, και ο φθόνος έρχεται να το σταματήσει αυτό. Ο φθόνος έρχεται να θεσμοποιήσει τον κακό σου εαυτό. Ο Λαϊκισμός σ αυτό θα βασιστεί, θα σου εξαγιάσει το χάλι σου.
Σπύρος Χαριτάτος: 1.03 …Αναρωτιέμαι πως μπορεί να νοιώθει ένας συγγραφέας και φιλόσοφος στην σύγχρονη ελληνική καθημερινότητα και πραγματικότητα …είχα την εντύπωση πως όποιος θέλει να σκέπτεται πιθανόν ρισκάρει με την υγεία του.
Στέλιος Ράμφος: … Το να σκέφτεσαι δεν κάνει κακό στη υγεία μάλλον καλό κάνει, το να διαδίδεται η σκέψη σου κάνει κακό στην υγεία. Υπάρχει μία διαφορά.
Σπύρος Χαριτάτος: Η αντίληψη της πραγματικότητας των κινδύνων που βιώνουμε και η αίσθηση, η οπτική ότι βλέπεις ένα πλήθος συνανθρώπων σου, άλλοι να χειροκροτούν και να αποθεώνουν κι άλλοι να καταπέφτουν και να καταρρέουν, πως είναι από τη ματιά των συγγραφέων;
Στέλιος Ράμφος: Αν σου αρέσει να αρέσεις, διαλέγεις αυτούς που χειροκροτούν και ξεχνάς τους άλλους, εάν έχεις μαζοχισμό ενδιαφέρεσαι για τους άλλους, εξαρτάται. Δεν νομίζω ότι αυτά αφορούν έναν άνθρωπο που κάνει τη δουλειά του, όταν κάνεις τη δουλειά σου η βαθύτερη σχέση, είναι εσού, με εσένα, τα άλλα έρχονται, όποια και να είναι, και η δυσκολία σ αυτές τις δουλειές που από τη φύση τους είναι μοναχικές, την ώρα που είσαι στο γραφείο σου κι έχεις τα χαρτιά σου, και τα μολύβια σου, έγκειται ακριβώς σ αυτό, σε ποιό βαθμό γίνεται πρόσχημα η δουλειά σου για να κάνεις κάτι άλλο, η για να εισπράξεις κάτι άλλο. Όλο το θέμα είναι δηλαδή σε ποιό βαθμό είναι απροσχημάτιστο για σένα αυτό που κάνεις. Γιατί συνήθως είμαστε θύματα των μεταμφιέσεὠν μας. Αυτό που θα θέλαμε να είμαστε, και επομένως αυτό το προβάλουμε μετά στον τοίχο, για να το εισπράξουμε όπως θα μας άρεσε. Αν είναι αντικείμενο της ευχαριστήσεως η εικόνα μας, και έχουμε αυτή την αδυναμία για συνεχή ευχαρίστηση επειδή μας κοιτάμε και μας πηγαίνει, ε, το αποτέλεσμα είναι αυτό. Η ουσία είναι ότι αυτές οι δουλειές θέλουνε να φεύγει από τη μέση η εικόνα, δηλαδή όταν κάνεις καλά τη δουλειά σου, δεν σκέφτεσαι την εικόνα σου, σκέφτεσαι τον άλλον. Όταν δεν κάνεις καλά τη δουλειά σου σκέφτεσαι την εικόνα σου κι όχι τον άλλον. Αυτό φαίνεται όμως εκ του αποτελέσματος όπως λέμε.
Σπύρος Χαριτάτος: Μπορεί να γίνει αντιληπτό απ τους άλλους, από τρίτα πρόσωπα;
Στέλιος Ράμφος: Δεν μας νοιάζει, γίνεται αντιληπτό από την ίδια του τη φύση ένα τέτοιο πράγμα. Δηλαδή τι γίνεται; έχει σημασία το τι εισπράττεται, έχει να κάνει με ψυχολογίες ανθρώπων, με επιθυμίες με επιδιώξεις, με όλα αυτά τα πράγματα, για αυτό και σε αντιλαμβάνονται και σε προσλαμβάνουν με ποικίλους τρόπους, ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με το τι θέλει. Το πρόβλημα είναι αν εσύ δουλεύεις έτσι, ώστε να πηγαίνεις σύμφωνα με τη ανάγκη του, η τη επιθυμία του, εκεί είναι η παγίδα. Θα του χαϊδέψεις την επιθυμία, η την ανάγκη, η θα του δώσεις την ευκαιρία να κοιταχτεί καθαρότερα; Εκεί είναι το στοίχημα. ..Να δημιουργείς συνθήκες όπου η ανάγκη της πραγματικότητος να είναι ισχυρή, και η ανάγκη των ψευδαισθήσεων να απωθείται στο βάθος…. Τα βαριά προβλήματα έχουν αιώνες πίσω τους πάντα, και είναι συνδεδεμένα με τις μεγάλες συμβολικές παραστάσεις απ τις οποίες παίρνει εαυτό ένας λαός πια, και κατ επέκταση μετά τα άτομα ας πούμε, κι αυτά έχουν σχέση με θρησκείες, έχουν σχέση με πολιτισμό, με παραδόσεις, με όλες αυτές τις περιπέτειες, με όλα αυτά. … Τώρα η πολιτική δεν καλείται μόνο να εξυπηρετήσει μικρά συμφέροντα, αλλά να υπηρετήσει και χαμηλά ένστικτα. Άλλο το χαμηλό ένστικτο, άλλο να σου διορίσω τον ανιψιό. Για αυτό και η μορφή που έχει πάρει αυτό που λέμε λαϊκισμός είναι νέο φαινόμενο του οποίου δεν έχουμε δει ακόμη τις συνέπειες, αλλά που η τρομακτική απειλή ενός προέδρου που λέγεται Trump, δυνητικά μας επιτρέπει να καταλάβουμε τι θα μπορούσε να συμβεί. … Ο λαϊκισμός από τη μία σου δίνει εχθρό, και από την άλλη απευθύνεται στο χαμηλότερό σου ένστικτο, όπου με τη κρίση την οικονομική που αρχίζει από το 2007-2008 κι όπου επεκτείνεται, και με το προσφυγικό και με την έλλειψη ας πούμε ευρυτέρων οραμάτων ιδεολογικών κτλ. οι ανάγκες του ενστίκτου έρχονται στην πρώτη γραμμή, και γιαυτό αναπτύσσεται το παράξενο εκείνο κίνημα για το οποίο αισθανόμαστε αμηχανία, όλης αυτής της ξενοφοβίας, και όλων αυτών των στοιχείων που παρατηρούμε στην Ευρώπη, στην Αμερική, το φαινόμενο Trump, και παγκοσμίως, έχουμε πλέον μία επιστροφή σε ψυχολογία προπολεμική. Δεν θα απέκλεια εγώ φαινόμενα ενός νέου Χιτλεροκομμουνισμού ας πούμε, όμως που θα είναι πια όχι των ιδεολογιών της τελικής νίκης του ανθρώπ0ου, αλλά της επικρατήσεως του χαμηλού ενστίκτου. Αυτό ζούμε και στη Ελλάδα σαν πολιτική τα τελευταία χρόνια. Αυτό είναι το πρόβλημα. … Στο λαϊκισμό σε ενδιαφέρει να μην έχει τέλος η κατηφόρα, γιατί δεν έχουν τέλος τα ένστικτα, ενώ μια ιδέα, ένας οραματισμός, έχει ένα όριο, ένα τελικό σχήμα, μία επιδίωξη, η οποία μπορεί να σε ενδιαφέρει και για αυτό κουράζεσαι, το χωρίς όριο προς τα κάτω, είναι ξεκούραστο, είναι σαν τσουλήθρα, μέχρι που γίνεται η συνολική καταστροφή όπως έχει γίνει πολλές φορές στη ιστορία σε τέτοια φαινόμενα. Αλλά το ενδιαφέρον σ αυτή την περίπτωση είναι ότι δεν πρέπει να φανεί η τσουλήθρα, ότι είναι τσουλήθρα, σ αυτή τη εκδοχή και την αποστροφή ας πούμε τη λαϊκιστική, οπότε τι επιστρατεύεις ώστε να εξωραϊσθεί η τσουλήθρα; Το ψέμα, που ονομάζει την τσουλήθρα και την κάθοδο, άνοδο. Σε μεταμφιέζει συνεχώς στη ζωή, δεν μπορεί ο Λαϊκισμός να ζήσει χωρίς μεταμφίεση. Όπως δεν μπορεί και το ίδιο το ένστικτο να ζήσει χωρίς μεταμφίεση. Γίνεται κάτι πολύ υψηλό, γίνεται ας πούμε μια χυδαία εκπομπή «σατυρική» εκπομπή επι παραδείγματι, αλλά παραμένει χυδαία, τις έχουμε δει αυτές τις εκπομπές, και παίζουν ρόλο στη ζωή μας, χυδαιοσεξτικοπολιτικό, και με προπαγάνδα πολιτική, τα έχουμε δει. … Το ένστικτο έχει ανάγκη από μεταμφίεση, επομένως τέτοια πράγματα που βλέπουμε μέσα από τις τηλεοράσεις, περνάνε μέσα από τέτοιες διαδικασίες.
Σπύρος Χαριτάτος: 20.00 …Εδώ συγκρούεται η λογική, έχουμε αυτή την δυνατότητα ως άνθρωποι να συγκρουόμαστε με τη λογική μας;
Στέλιος Ράμφος: Μα εννοείται αυτό μας το δίδαξε πλέον με σταθερό τρόπο ο Freud. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι η ψευδαίσθηση είναι ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο εξωραΐζουμε τις εσωτερικές αντιφάσεις, και τα αδιέξοδά μας, και για αυτό το λόγο η σύγχρονη πολιτική που έχει τέτοια σκόπευση βασίζεται ακριβώς στην ψευδαίσθηση. …Με την αυταπάτη αφαιρούμε τον δόλο από το ψέμα. Αν υπάρχει αυταπάτη, ακυρώνεται το ψέμα και επομένως ατύχησα, σε καλή πίστη. Μα αυτό που θα δούμε από σήμερα το βράδυ μέχρι την Κυριακή ξέρω γω, στο συνέδριο που αρχίζει, θα είναι ο εξωραϊσμός, η μεταμφίεση ενός ολόκληρου κόσμου
Σπύρος Χαριτάτος: Όλα καλά.
Στέλιος Ράμφος: Η μεταμφίεση.
Σπύρος Χαριτάτος: Και ξέρετε τι λένε τώρα; ότι θα γίνει καυγάς στο συνέδριο. Και εγώ αναρωτιέμαι ποιός θα κάνει καυγά αν ξέρει ότι μέσα από τον καυγά μπορεί να χάσει και τη θέση του, και την πολιτική και βουλευτική του αποζημίωση;
Στέλιος Ράμφος: Ως θεατρίνοι, ως θεατρική παράσταση μπορεί να γίνουνε (αυτά).
Σπύρος Χαριτάτος: Εννοείτε για το κοινό;
Στέλιος Ράμφος: Και για τους ίδιους. Γιατί είναι και μια ανάπτυξη ψυχική, τσακώθηκα. Είναι η ανάγκη που έχει ένας άνθρωπος να δίνει προσχήματα για τη στάση του. … Μα αυτό που λέμε ακριβώς είναι ότι ο λαϊκισμός αντικαθιστά την ηθική με το ψέμα και με την ψευδαίσθηση. Η δύναμη του λαϊκισμού είναι ότι αντικαθιστά τη λογική με την ψευδαίσθηση, επομένως κάθε φορά εσύ τη ανηθικότητά σου, η την αδυναμία σου έχεις έναν τρόπο να την συμμαζεύεις αντί, να μετανοείς να τη επαυξάνεις αλλά να είσαι ήρεμος.
Σπύρος Χαριτάτος: Η δύναμη του Λαϊκισμού ποιά είναι κύριε Ράμφο;
Στέλιος Ράμφος: Η δύναμη του λαϊκισμού είναι ότι σου δίνει εχθρό, και επομένως παύεις να σκέφτεσαι το πρόβλημα σου. Ο εχθρός είναι εκείνος που σε απαλλάσσει να σκεφτείς το χάλι σου.
Σπύρος Χαριτάτος: Γιατί λέτε στην εισαγωγή σας ότι επήλθε το τέλος της Αριστεράς;
Στέλιος Ράμφος: Γιατί λέω πριν ότι ξεκίνησα να γράφω αυτές τις σημειώσεις όταν άρχισα να ψυχανεμίζομαι ότι έρχεται στα πράγματα, η Αριστερά. Όταν έφτασε το τέλος ας πούμε του 2015 είχε λήξει η ιστορία, ξέραμε τι πρόκειται να γίνει, μια τρομερή τούμπα ας πούμε που έγινε μία κατάσταση συγχύσεως, και κουκουλώματος γενικού και εν πάση περιπτώσει μία μετάβαση σε γνωστά νερά, η σε μία παρακμή γενικότερη. Ανεξαρτήτως του ότι τα επεισόδια μπορεί να συνεχιστούν για ένα χρονικό διάστημα ένα χρόνο, δύο χρόνια, μισό χρόνο, εμένα δεν με ενδιαφέρει αυτό, το κλείσιμο το ιδεολογικό, δηλαδή ερμηνευτικά ας πούμε καταλαβαίνει κανείς ποια ήτανε η τροχιά, ποιά η διαδρομή, και ποιό το τέλος. Επομένως μπορούσε κανείς από τη στιγμή που είχε το σκεπτικό αυτό καταγραφεί, να το δημοσιεύσει και να αφήσει τα επεισόδια να συνεχιστούν επαναλαμβάνοντας διάφορες εκδοχές του εαυτού τους. Άλλωστε αυτό το είχα δεν θα πω προβλέψει, το είχα σκεφθεί εν πάση περιπτώσει ήδη πριν τις εκλογές του 2015, και σε συνεντεύξεις είχα πει τι θα γίνει. …Σε 86 εκατομμύρια που μπήκαν ξαφνικά στο κεφάλι των ανθρώπων, επειδή κάποιοι θέλανε να παίζουνε, η νομίζανε ότι καταλαβαίνουνε τι θέλουνε να κάνουνε …. τη γενική ασυναρτησία, τα ατελείωτα ψέματα, όλα αυτά τα πράματα, που βεβαίως δείχνουνε ότι συνέβη το εξής ενδιαφέρον. Εκεί που αυτή η ομάδα ανθρώπων ήτανε ομάδα ψυχοθεραπείας του 3% λόγω των συνθηκών, έγινε ξαφνικά κυβέρνηση, και δεν μπορούσε παρά να έχει μια τέτοια κατάληξη. Είχε ενδιαφέρον να το δει κανείς και να το περιγράψει, και να το συνδυάσει με την κατάσταση ενός λαού, ο οποίος αντί να σκεφθεί ότι κάτι πρέπει να κάνει, διψάει για παραμύθια…. Ένα group therapy ως κυβέρνηση. Αυτό συνέβη, αυτό ζήσαμε, επομένως ξέροντάς το, δεν χρειάζεται τα επεισόδια να τα περιγράφεις, ξέρεις περι τίνος πρόκειται. Αυτό ήτανε, αυτό ζούμε.
Σπύρος Χαριτάτος: Γιατί υπάρχει ένα κοινό που δεν θέλει να δει τις αστοχίες από μέρα σε μέρα; δίνουν ένα περιθώριο ανοχής … και κοιτάνε μόνο πίσω. Δηλαδή τα λάθη των προηγούμενων, και αυτό μπορεί να είναι μια συνθηματολογία των κυβερνώντων σήμερα δηλαδή να κοιτάς πίσω, για να μην κοιτάς μπροστά σου, αλλά και στο μέλλον, αλλά για τον για τον πολίτη, το ίδιο να ισχύει;
Στέλιος Ράμφος: Μα το πρόβλημα του ελληνικού πολιτισμού είναι ότι το μέλλον είναι πάρα πολύ αδύνατο. Το δυνατό είναι το παρελθόν. Γιαυτό ακόμη και ως πολιτική αντιπαράθεση δεν γίνεται με βάση σχέδια για το μέλλον, αλλά με το τι έχουν κάνει στο παρελθόν διάφοροι, φανταστικά η πραγματικά. Δηλαδή η κουλτούρα μας έχει ένα πρόβλημα, δεν θα είχαμε την κρίση την ακινησία την αποτελμάτωση αιώνων, αν δεν είχαμε αυτή τη δομή του χρόνου μέσα στην συνείδησή μας. Ο χρόνος μας δεν συνδέεται με τη δυνατότητα πράξεων, να φτιάξουμε πράγματα, και να προχωρήσουμε μπροστά, αλλά αν είναι δυνατόν να ζούμε σε μια ακινησία του παρόντος, αυτό που έλεγε ο Φωτόπουλος, και κάάάάάάάθεσαι.
Αυτή η ριζική ακινησία διαβρώνει τις ψυχές και η κουλτούρα μας, είναι μια κουλτούρα απραγμόνων ανθρώπων, γιατί; Γιατί επειδή φοβόμαστε την πραγματικότητα, διότι για μας πραγματικότητα για θρησκευτικούς λόγους είναι ένας άλλος κόσμος, η ιστορική πραγματικότητα έχει καταντήσει φόβητρο, και το αποφεύγουμε. Επομἐνως ο άλλος χρόνος που είναι η αιωνιότητα, δεν έχει την κίνηση του χρόνου, δεν σου ζητάει να κάνεις τίποτα, σου ζητάει να μην κάνεις τίποτα. Αυτό λοιπόν όταν αρχίζει και επενδύεται σε σχολικά προγράμματα, σε πολιτικά σχέδια, κτλ. Δηλαδή για αυτό λέω και το «Πολιτική από στόμα σε στόμα» έχει μια άλλη σημασία, δεν μπορούμε να σκεφτούμε την ελληνική και όχι μόνο πολιτική ζωή, χωρίς να καταλάβουμε τις νοοτροπίες που την στηρίζουν.
Σπύρος Χαριτάτος: Αυτό θέλει κόπο όμως.
Στέλιος Ράμφος: Μα περί κόπου πρόκειται. Και τον κόπο αποφεύγουμε. Και ακριβώς η μεγάλη εύνοια της τύχης ήταν ότι μπήκαμε στην Ευρώπη όπου θα γινότανε με έναν πολύ πιο γοργό ρυθμό αυτή η κίνηση, θα κόβαμε δρόμο ιστορικό, γιατί αυτό που σας λέω τώρα χρονολογείται περίπου από το έτος 1100, αυτή η μεγάλη αδυναμία, από τότε δηλαδή που η πρώτη Βυζαντινή αναγέννηση καθηλώθηκε. Ενώ άρχιζαν τα σκιρτήματα για την Αναγέννηση στις Ευρωπαϊκές χώρες τον 11ο αιώνα και στο Βυζάντιο επίσης και μάλιστα πιο προχωρημένα από εκείνους εκεί, ήρθαν σε αντιπαράθεση με μια άλλη κουλτούρα θρησκευτική, που έχει τον άλλο κόσμο μπροστά της, και όχι την ιστορική πράξη του ανθρώπου, η αντιμετώπιση αυτή στην Ανατολή ήταν άλλη, στη Δύση ήταν άλλη, εδώ κέρδισε η αιωνιότης, και αρχίζει μία καθήλωση, της οποίας ένα πρώτο αίτημα ας πούμε, ήταν η επιλογή των Τούρκων. Εμείς διαλέξαμε τους Τούρκους, δεν μας κατέλαβαν αυτοί. Και μετά μια ολόκληρη πορεία πολιτισμού μέσα …
Σπύρος Χαριτάτος: Και η κερκόπορτα τι ήταν;
Στέλιος Ράμφος: Καλλίτερα φακιόλι Τούρκου παρά μήτρα Παπική, αυτό ήτανε το σύνθημα. Θέλω να πω για να καταλάβουμε βγαίνοντας από την σημερινή συγκυρία, είναι βαθύτερα προβλήματα που απλώς μας βοηθάνε αν θέλουμε να κατοπτρισθούμε καλλίτερα, να δούμε ότι σ όλες τις χώρες ας πούμε του ορθοδόξου τόξου, έχουμε αυτά τα φαινόμενα, η Ρωσία, η Βουλγαρία, έχουν τέτοιες πορείες. Δεν μπορεί η Ρωσία που είναι ένας γίγαντας, παρά να ζει, με μία στατικότητα τέτοια, και για αυτό χρειάζεται απολυταρχία, και για αυτό δεν τα πάμε καλά με τη Δημοκρατία που θέλει κίνηση, και κάθε τόσο υπονομεύουμε με διαφόρους τρόπους. Άλλοτε με δικτατορίες, κι άλλοτε με αυτού του τύπου τα συστήματα, τα χαριστικά, τα γραφειοκρατικά, όλα αυτά της διαφθοράς, κτλ. προκειμένου να μην προχωρήσουμε. Το βάθος της διαφθοράς ποιό είναι; να βολευτώ χωρίς να κάνω κάτι. Αυτή είναι η πηγή της νοοτροπίας. Ότι κάποιος καταφέρνει και έχει φίλο, έναν υπουργό, και του κάνει το χάρισμα, είναι δευτερεύον μπροστά στη ψυχολογία την θεμελιώδη, χωρίς να μου κοστίσει να κερδίσω. Το ένα είναι πολιτισμικό φαινόμενο, το άλλο είναι κακή ανθρώπινη συμπεριφορά που συντονίζεται με το πολιτισμικό φαινόμενο. Αν δεν τα καταλάβουμε αυτά και στο βιβλίο μου προσπαθώ να φωτίσω τον δρόμο με τον οποίο θα μπει η νοοτροπία στη πολιτική μας θεώρηση. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε, δεν έχει σημασία αν θα κερδίσει στις εκλογές κάποιος άλλος, το πολιτισμικό υπόβαθρο είναι τόσο ισχυρό, που αν δεν το ξέρουμε, πάλι θα βρει τον τρόπο να κάνει τα ίδια. Τα ίδια γίνανε και με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ξεκίνησε ως μεγάλος αναμορφωτής, και τελείωσε ως πραξικοπηματίας. Το 35 έκανε πραξικόπημα, αυτό έγινε, δηλαδή η δύναμη του πολιτισμικού υπεδάφους είναι πάρα πολύ ισχυρή για να μπορεί κανείς να νομίζει ότι θα κινηθεί αυτόνομα, γιατί οι εικόνες που έχουνε μέσα τους οι λαοί, είναι εικόνες με στερεότυπα πολλών αιώνων. Δηλαδή τίποτα δεν θα μας οδηγήσει να φτιάξουμε ένα κράτος τη στιγμή που είναι κυρίαρχη η οικογένεια. Και οι δεσμοί οι οικογενειακοί, είναι η βάση του ρουσφετιού, και όλων αυτών των στοιχείων, που διαλύουν ας πούμε το σημερινό κράτος.
Σπύρος Χαριτάτος: Αν οι Έλληνες είναι έξυπνος λαός τότε γιατί κάνουν τόσες ανοησίες και μάλιστα αυτοκαταστροφικές; Μήπως γιατί η εξυπνάδα τους συνδέεται κυριαρχικά με την οικογενειακή ζωή κι όχι με τη δημόσια; Η μεν εσωτερική πολιτική ζωή βασίζεται στη διαίρεση ενώ στην εξωτερική πολιτική μιλούμε για εθνικά δίκαια, ξεχνώντας ότι μόνο κρατικά συμφέροντα υπάρχουν, κι αυτά προάγονται αναλόγως των διεθνών συσχετισμών και της αξιοπιστίας της χώρας, την οποία υπονομεύει μονίμως ο πατροπαράδοτος ταυτοτικός αλληλοσπαραγμός. (Σελίς 184 Πολιτική από στόμα σε στόμα Στέλιος Ράμφος). Συλλογιζόμαστε είμαστε έξυπνος λαός σκεπτόμαστε;
Στέλιος Ράμφος: Έξυπνος λαός είμαστε, αλλά η εξυπνάδα όταν λειτουργεί έξω απ τους κανόνες της, και ποιοι είναι οι κανόνες της εξυπνάδας; να ανοίγεται συνεχώς, και να χωράει περισσότερα πράγματα, τότε γίνεται βλακεία η εξυπνάδα που κλείνεται. Είναι σαν έναν γλωσσομαθή που είναι βλάκας. Αυτός δεν πρέπει να μαθαίνει ξένες γλώσσες, διότι αξία έχει να ξέρεις ξένες γλώσσες για να πεις κάτι που έχεις στο μυαλό σου, αν στο μυαλό σου δεν έχεις τίποτα πολλαπλασιάζεις τη βλακεία με Ρωσικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Τουρκικά. Εδώ έρχεται σε συνέχεια αυτό, ο δομικός χαρακτήρας της οικογενείας, δηλαδή ένας λαός που δεν μπορεί να ανοιχτεί σε συμφέροντα. Ποιό είναι το πρόβλημα της οικογενείας; ότι μόνον αυτόν που ξέρω μπορώ να καταλάβω και να εξυπηρετήσω, όχι αυτόν που δεν ξέρω. Το πρόβλημα του ελληνικού κράτους είναι ότι οι εξυπηρετήσεις γίνονται μεταξύ γνωστών, συγγενών, και φίλων. Ενώ σε ένα κράτος σύγχρονο και αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά της Ευρώπης, είναι η συνεργασία μεταξύ αγνώστων. Εγώ πληρώνω φόρο για κάποιο παιδί στη Αλεξανδρούπολη που πάει σχολείο, και για κάποιον άλλο στην Ήπειρο που έχει νοσοκομείο. Από τη στιγμή που δεν γίνεται αυτό το πράγμα, αυτομάτως περνάμε σε μια κρίση βαθειά, γιατί το κράτος γίνεται ένας τόπος του οποίου βάζουν χέρι τα διάφορα κόμματα, για να εξυπηρετούνε τα δικά τους δοσίματα, και μπαίνουνε σε μια κρίση δομική, όπου μοιραία τα ίδια τα κόμματα με τις καλλίτερες προθέσεις με τους καλλίτερους ανθρώπους, μοιραία φτάνουν στην κατάσταση ενός ευτελισμού ας πούμε και μιας κακοηθείας, την οποία δεν προέβλεπαν και την οποία υπηρετούν. Όταν είμαστε κριτικοί απέναντι των κομμάτων πρέπει να ξέρουμε ότι τα κόμματα αυτό που ζητάμε εμείς, κάνουν. Και τους πολιτικούς στο βαθμό που μας μοιάζουν τους ψηφίζουμε. Όχι να καταδικάζουμε τα κόμματα, ξεχνώντας ότι εμείς είμαστε ο κανόνας βάσει του οποίου αυτοί προσαρμόζονται. Άρα πρέπει να μοιραστούμε ευθύνες. Όχι όταν λέει ο άλλος μαζί τα φάγαμε να φωνάζουμε γιατί όντως μαζί τα φάγαμε. Ότι οι ευθύνες αυτών που τρώνε είναι διαφορετικές, είναι άλλο θέμα, αλλά μαζί τα φάγαμε.
Σπύρος Χαριτάτος: …Ατό μου φαίνεται λίγο παρανοϊκό.
Στέλιος Ράμφος: Δεν είναι παρανοϊκό. Αυτός είναι ο νόμος της οικογενείας στην επαρχία. Αν έχουν πειράξει κάποιον που είναι συγγενής μου, γίνομαι αυτομάτως εχθρός με τον άλλον.
Σπύρος Χαριτάτος: Κι ας έχει άδικο ο δικός μου.
Στέλιος Ράμφος: Βεβαίως, γιατί είναι ο δικός μου, γιατί είναι ο συγγενής μου, είναι η δομή της οικογενείας που σας έλεγα, είναι προνεωτερικής συνθήκης, δηλαδή είναι μια Μεσαιωνική νοοτροπία. Για αυτό λέμε αν θέλουμε να μιλήσουμε για πολιτική σοβαρά, πρέπει να ανοίξουμε τον ορίζοντα, όχι πόσο κλέβει ο ένας, κι ο άλλος. …Η ουσία της διαφθοράς δεν είναι πρωτίστως ποιός κλέβει, ποιός δεν κλέβει, αλλά τι κάνω με τη εξουσία. Η βαθύτερη μορφή της διαφθοράς είναι η εξουσία να γίνει αυτοσκοπός. Αν η εξουσία γίνει αυτοσκοπός, τότε ακολουθούν όλα αυτά.
Επομένως αν μία κυβέρνηση η οποία έχει μόνο ενάμισι χρόνο στην εξουσία, δεν έχει στο ενεργητικό της τέτοια πράγματα που έχουν άλλοι με σαράντα πενήντα χρόνια εξουσίας, όμως μπορεί να είναι πολύ πιο διεφθαρμένη, από τους άλλους που έχουνε κάνει σημεία και τέρατα, αλλά τα έχουνε κάνει όχι με τη λογική του υπάρχω για την εξουσία, αλλά του εξυπηρετώ. Δηλαδή στη μία περίπτωση είναι καθεστωτική η διαφθορά, ενώ στην άλλη είναι παθολογική, και μπορεί να την αντιμετωπίσεις. Γιατί μιλάμε για μια εθνική αυτοχειρία, και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι συζητήσεις που γίνονται για τα θρησκευτικά, για την παιδεία, κι όλα αυτά τα πράγματα, έχουνε μία αφάνταστη μικρόνοια, και μερικότητα, γιατί δεν τολμάνε όλοι να αγγίξουν το πρόβλημα. Βεβαίως η πραγματικότης είναι ότι και η πνευματική μας ζωή, και τα βιβλία μας, κι όλα αυτά, στην Ελλάδα δεν έχουνε τα έχουν θίξει σοβαρά, αυτά τα πράγματα που συζητάμε τώρα. Περισσότερο μας απασχολεί ποιός είναι ο καλός, ποιός είναι ο κακός, που αυτό βοηθάει και την παιδική νοοτροπία που έχουμε, δηλαδή, παίρνω εικόνα εαυτού, επειδή ετούτος είναι κακός, και ησυχάζω και αναπαύομαι. Ε, στο μέτρο που υπάρχει μια τέτοια νοοτροπία, θα βρισκόμαστε σε συνεχές αδιέξοδο, του οποίου ζούμε τώρα τις συνέπειες και του οποίου πια με την είσοδο στο πολιτικό γήπεδο του χαμηλού ενστίκτου, όπου πια έχουμε και σειρά πολιτικών σχηματισμών που βασίζονται στο χαμηλό ένστικτο, κανείς δεν ξέρει τι συνέπειες μπορεί να υπάρξουν.
Σπύρος Χαριτάτος: Εννοείτε οι ακραίες τάσεις.
Στέλιος Ράμφος: Βέβαια, όπου πια δεν υπάρχουν ιδεολογίες ας πούμε κομμουνιστική, Χιτλερική, που τότε ήτανε μία ιδέα, τώρα πια είναι το ένστικτο. Είναι πολύ πιο βάρβαρο πράγμα και πολύ άσχημο.
Σπύρος Χαριτάτος: Θα κερδίσει ο πιο δυνατός.
Στέλιος Ράμφος: Ο πιο κτηνώδης θα κερδίσει. Ο πιο κτηνώδης. Δηλαδή αυτός που είναι αποτελεσματικότερος στην διάλυση του πολιτισμού. Γιατί τι είναι ο πολιτισμός; η αναγωγή του ενστίκτου σε κάτι βιώσιμο. Τώρα κατεβαίνουμε πάλι στην αρχική μορφή του ενστίκτου, που είναι η κυριαρχία του κτηνώδους, δηλαδή η ζούγκλα. Αυτό είναι πολιτικά, αλλά αντί να γίνει να αφορά άτομα κακοήθη, τώρα πάμε σε πολιτική ζωή, η οποία διέπεται από τα αισθήματα του ενστίκτου, επομένως θα έχουμε μία νομιμότητα ζούγκλας, και θα δούμε πως θα αντιμετωπισθεί αυτό. Δηλαδή αν δεν μου αρέσει κάποιος, του αφαιρώ τη φρουρά, και μπαίνει βόμβα την άλλη μέρα, ε, υπάρχουνε πια θέματα. Διαμορφώνονται πλέον και αντανακλαστικά, και ανεκτικότητες, που μας ήταν αδιανόητες, διότι όταν ακούς εκπομπές του τύπου του γνωστού τα σεξιστοπολιτικό… δεν ξέρω τι, που ακούμε, μετά δημιουργείται τέτοια άμβλυνση στα αντανακλαστικά, ώστε όλα επιτρέπονται. Το πρόβλημα της κοινωνίας είναι ότι όλα δεν επιτρέπονται. Με το ένστικτο όλα επιτρέπονται, εκεί πλέον το σκοτάδι είναι έξω από την πόρτα μας.
Σπύρος Χαριτάτος: Οι αναρχικοί αντίθετα με τα λεγόμενά σας πιστεύουν ότι ανήκουν στον αναρχικό, η ελευθεριακό χώρο, για μένα βάση της αναρχικής μου συμπεριφοράς είναι η διάθεσή μου να βιώνω μόνο ελευθερία.
Στέλιος Ράμφος: Εννοεί να κάνω ότι μου αρέσει; γιατί αν στην ελευθερία υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι, έχει κάποιους κανόνες η ελευθερία. Ας πούμε δεν υπάρχει ελευθερία στη ζούγκλα, γιατί ακριβώς δεν υπάρχουν κανόνες. Όποιος τρώει, τρώει, τον άλλον. Η ελευθερία είναι θέμα της κοινωνίας των ανθρώπων. Αν η ελευθερία υπάρχει χωρίς κανόνες τότε μιλάμε καθαρά για ζούγκλα, και ακριβώς ο νόμος του ισχυρού είναι ένα ολοκληρωτικό σύστημα, όπου η αστυνομία η δεν ξέρω ποιοί άλλοι, κανονίζουνε τη ζωή σου. Το μεγάλο προνόμιο των φιλελευθέρων ας πούμε κοινωνιών, έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι προστατεύουν την ελευθερία των ανθρώπων με κανόνες, δηλαδή με δικαιώματα και υποχρεώσεις, αυτό θα πει κανόνες. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να έχουμε συνεχώς μπροστά στα μάτια μας την μεγάλη αξία των φιλελευθέρων κοινωνιών, που από τον 16ο 17ο αιώνα έβαλαν στόχο και νομιμοποίησαν αυτή την πραγματικότητα Ο ελευθεριακός ο αναρχικός ας πούμε, αν δεν το καταλαβαίνει αυτό το πράγμα βεβαίως το μόνο που του μένει είναι να ρίχνει μολότοφ βόμβες. Το ενδιαφέρον μ αυτούς τους ανθρώπους ποιό είναι; ότι αυτοί που ρίχνουν μολότοφ τις πιο πολλές φορές είναι άνθρωποι που έχουν αποτύχει στη ζωή τους. Επομένως η ελευθερία έχει γίνει βάρος μέσα τους, και δεν το αντέχουν αλλιώς. Μια δυσανεξία εσωτερική υφίστανται, βιώνουν, η οποία δεν τους επιτρέπει να αισθανθούν καλά σε ένα σχήμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Σπύρος Χαριτάτος: Ναι αλλά καταγγέλλουν αδικίες όταν το κάνουν αυτό.
Στέλιος Ράμφος: καταγγέλλουν αδικίες ναι, αλλά αδικώντας τον εαυτό σου, δεν καταγγέλλεις καμία αδικία. Είσαι ο πρώτος άδικος.
Σπύρος Χαριτάτος: Μήπως χρειάζεται κείμενο, κάτι να πουν;
Στέλιος Ράμφος: Αν έχουμε παρατηρήσει μέσα στην ιστορία όλα αυτά τα κινήματα των μεγάλων απελευθερώσεων κατέληξαν πάντοτε σε μεγάλους δεσποτισμούς. Γιατί αν θέλεις να είσαι απολύτως ελεύθερος σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να σου ζητήσει κάτι. Άρα αυτός που διεκδικεί ελευθερία στο βάθος, διεκδικεί απόλυτη κυριαρχία. Η μεγάλη αξία της ελευθερίας έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να υπαχθεί σε κανόνες, σε δικαιώματα, και σε υποχρεώσεις, γιατί τότε στο παιχνίδι της ελευθερίας μπαίνει ο εαυτός σου. Δεν μπορείς να ζητάς ελευθερία για να κάνεις ότι θέλεις χωρίς τον εαυτό σου, να τον κρίνεις. Η ελευθερία αφορά πρώτα απ όλα εσένα. Να είσαι εσύ ελεύθερος όχι να πράττεις ελεύθερα ότι σου αρέσει αδιαφορώντας για το τι είναι ο δίπλα σου. Κι αν ο δίπλα θέλει κι αυτός το οικόπεδο σ αυτόν τον χώρο να χτίσει κι αυτός κάτι, τι θα γίνει; η θα δικάσει ο δικαστής και θα αποδώσει δικαιοσύνη, η θα δείρει ο πιο δυνατός. Άρα μιλάμε για ευγενικές ψυχικές διαθέσεις που στο βάθος κλείνουν προβλήματα μιας πολύ τρυφερής παιδικής ηλικίας. Είναι προβλήματα μικρών παιδιών, που τα κρατάνε οι άνθρωποι ακόμη και μεγαλύτεροι. Δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία χωρίς ευθύνη. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που μου λέτε που είναι στη πλειοψηφία τους πολύ συμπαθητικά παιδιά, δεν τα έχουνε πάει καλά με την ευθύνη στη ζωή τους, και για αυτό τον λόγο πετάνε μολότοφ. Είναι μία τιμωρία στον εαυτό τους τιμωρώντας άλλους. Γιατί είναι κι ένας πόνος προσωπικός, πονάνε και τα ίδια τα παιδιά, δεν πρόκειται για εγκληματίες, πρόκειται για παιδιά πονεμένα τα οποία όμως δεν έχουνε μπορέσει να σκεφθούν ότι σέρνουνε μαζί τους ένα πόνο, πολύ μακρινό, και δεν μπορούν να απαλλαγούν. Πως; Όπως όλοι οι άνθρωποι, δημιουργώντας ζωή ως ενήλικοι. Μένουνε πάντοτε σε μια ηλικία πολύ πιο τρυφερή, και βγαίνει αυτή η δυσκολία τους σε μια τέτοια μορφή αντιδράσεως. Και βεβαίως από μία στιγμή και ύστερα, και στο μέτρο που το χαμηλό ένστικτο αρχίζει να ανοίγει, και ο δρόμος πλέον για στενή συνεργασία της διεκδικήσεως της ελευθερίας, μαζί με ποινικούς. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο αυτό το πράγμα.
Σπύρος Χαριτάτος: Αυτό γιατί γίνεται;
Στέλιος Ράμφος: Χάνεται το όριο πια, η απόλυτη ελευθερία δεν έχει κανένα δέον, κανένα πρέπει. Επομένως ο ποινικός είναι δίπλα σου, δικός σου. Και λες είναι τιμωρημένος από την κακιά κοινωνία κι αυτός, και εν τω μεταξύ αυτός πουλάει ναρκωτικά. Πρέπει να τα καταλάβουμε αυτά, αυτό λέω από στόμα σε στόμα. Πρέπει να σκεφθούμε αλλιώς την πολιτική. Πρέπει να περιλάβουμε τις ψυχές των ανθρώπων με τα προβλήματά τους, κι όχι τα απέραντα γενικά σχήματα, τόσοι τόκοι, τόσοι φόροι, σωστά πράγματα, αλλά αυτά χωρίς τις ψυχές των ανθρώπων είναι αίολα, είναι αέρας φρέσκος.
Σπύρος Χαριτάτος: …Παιδεία. Ποιά είναι η σχέση τελικά του Έλληνα με την παιδεία;
Στέλιος Ράμφος: Μια στιγμή, πρέπει να διακρίνουμε χρονικά πότε αρχίζει η βαθειά κρίση. Η βαθειά κρίση αρχίζει με πολλά πράγματα, με τη μεταπολίτευση. Πριν από την μεταπολίτευση, πριν την δικτατορία, υπήρχαν προσπάθειες να έχουμε μία παιδεία, διότι επικρατούσε το στοιχείο της παρελθοντολογίας, και ενός άκρατου συντηρητισμού, που κρατούσε τα πράγματα ας πούμε σε επαναλήψεις, σε απομνημονεύσεις, σε παθητικότητα τέτοια, που ζητούσε μια κουλτούρα, στη οποία και ο κατ εξοχήν θεσμικός παράγοντας της συντηρήσεως ας πούμε, η εκκλησία, βοηθούσε να μην κινείται τίποτα. Ήρθε η δικτατορία όπου εκεί ήταν η αποθέωση, Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών, και όλα τα πράγματα, και που κατεδαφίστηκε το σύμπαν, και μετά μπήκαμε στη μεταπολίτευση. Η μεταπολίτευση μιλάει για την παιδεία μιλώντας για οργανογράμματα. Όταν ξεκινάμε για την παιδεία ρωτάμε τι άνθρωπο θέλω. Έχετε ακούσει ποτέ αυτή την ερώτηση στις συζητήσεις για την παιδεία; Δεν την έχετε ακούσει. Ξεκινάω απ αυτό, τι θέλω; Όχι αν πρέπει να έχω λύκειο, τρείς τάξεις, δύο τάξεις. Ξεκινάμε απ τη ουσία. Από τη στιγμή που δεν έχει γίνει αυτή η ερώτηση είναι βέβαιο ότι όλοι θα σχεδιάζουν. Εξαίρεση ο νόμος Διαμαντοπούλου, χωρείς να είναι ας πούμε βαθειά τομή, είχε πολύ θετικά στοιχεία τα οποία και αυτά βεβαίως…
Σπύρος Χαριτάτος: Τα παρέσυρε το ρεύμα.
Στέλιος Ράμφος: Ζητούσε ευθύνη, η ευθύνη είναι το πρώτο. Η παιδεία είναι σαν τον αθλητισμό ακριβώς. Είναι ο τόπος που διαμορφώνεται το καλύτερο. Όπως δεν μπορώ εγώ να μπω στη Εθνική μπάσκετ επειδή έχω θείο τον Πρόεδρό της, διότι είμαι 1,75, κι έχω τόσα κιλά, κι είναι αδύνατο να πάω είκοσι μέτρα να τρέξω ας πούμε, έτσι και στην παιδεία διαμορφώνονται, αναπτύσσονται, τα ταλέντα των ανθρώπων. Η παιδεία δεν είναι για να σε φτιάξει εκ του μηδενός, είναι το ταλέντο που έχεις να ανθίσει. Διότι ο άλλος έχει τρομερό ταλέντο να είναι μαθηματικός, άλλος δεν παίρνει γρι από μαθηματικά αλλά μπορεί να είναι καταπληκτικός κολυμβητής, η χορευτής. Η ουσιαστική παιδεία και για αυτό έχει σημασία το ιδιωτικό, είναι η πολυδυναμία, η οποία βοηθάει στα ταλέντα, την ανάπτυξη. Δεν με ενδιαφέρει, (δεν λέω) να μάθεις τη γραμματική σου, την γεωγραφία σου, την ιστορία σου, τα βασικά, αλλά κυρίως τον πλούτο που έχεις μέσα σου, το ορυχείο που έχεις μέσα σου, να καλλιεργήσεις. Διότι τι θέλει μια κοινωνία σαν τη ελληνική; δημιουργικό, και υπεύθυνο άνθρωποι. Γιατί τι έχει; Έχει έναν παθητικό κι ανεύθυνο. Κι έχει ενδιαφέρον εδώ να δούμε ότι όλα αυτά τα παιδιά, τα οποία καταλαμβάνουν, διαδηλώνουν, και σήμερα από καταληψίες κυβερνώμεθα, ας πούμε, όλα αυτά τα παιδιά κάνουν μία χειρονομία αξιοπρόσεκτη. Διατηρούν σχολεία και πανεπιστήμια σε μια κατάσταση βρώμας ατελείωτης. Εκεί καταγγέλλουν την παιδεία, ενώ στην πράξη την επίσημη, καταγγέλλουν οποιαδήποτε αλλαγή θα μπορούσε να γίνει, και θέλουνε όσο το δυνατόν να είναι ευκολότερα τα πράγματα, εκεί εκθέτουν μία πραγματικότητα, εκθέτουν την ψυχή τους που γίνεται σκουπιδότοπος. Δηλαδή υπάρχει μιά αγαθή πλευρά σ αυτή την ατελείωτη βρώμα, γιατί εκθέτουν τον εσωτερικό τους σκουπιδότοπο, νομίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο εδραιώνουν την ελευθερία τους, μέσα σε μια δική τους σύγχυση. Αλλά έχει ενδιαφέρον αυτό το πράγμα να το δούμε, έχει ενδιαφέρον δηλαδή να δούμε γιατί κακοπαθαίνει η παιδεία, σε έναν τόπο σαν το δικό μας. Από τη στιγμή που έχουμε κακή σχέση με το μέλλον, δεν θα φτιάξουμε ποτέ παιδεία, γιατί η παιδεία τι είναι; είναι ο θεσμός του μέλλοντος. Αν μία κουλτούρα απεχθάνεται το μέλλον κι έχει το μυαλό της μονίμως στο παρελθόν, θα χτυπήσει το σχολείο, με ποια έννοια; θα φτιάξει ένα πεδίο θεσμικό, όπου η επανάληψη θα κυριαρχεί. Μα στην υπόλοιπη κοινωνία επανάληψη δεν κυριαρχεί; Γιατί να έχεις μία παιδεία έρευνας, το πανεπιστήμιο από που κι ως που να γίνει έρευνα; Παίρνω το ένα σύγγραμμα απ έξω, και περνάω το μάθημα.
Σπύρος Χαριτάτος: Και;
Στέλιος Ράμφος: Και; η Ελλάδα εκεί που βρίσκεται. Την ώρα που τρέχουνε και καλπάζουνε όλα, η Ελλάδα κλείνεται μέσα στον εαυτό της.
Σπύρος Χαριτάτος: Και εξακολουθεί να υπάρχει το δημοκρατικό 5. Επειδή είσαι μέλος μιας κομματικής νεολαίας, διαβάσεις δεν διαβάσεις στραβάδι ξεστραβάδι, θα περνάς τα μαθήματα θα πάρεις το πτυχίο σου για να έχεις μετά να επικαλεστείς στην κοινωνία των πολιτών ότι είσαι και πτυχιούχος, έχεις κάνει και τα μεταπτυχιακά σου, με μόνη σου δύναμη το δημοκρατικό και κομματικό όπως το λέω εγώ .
Στέλιος Ράμφος: Και πολλές φορές για να απαλλαγεί ο καθηγητής, σου δίνει το πτυχίο μετά από πολλά χρόνια, γιατί δεν αντέχει να κάνεις άλλες απεργίες. Και μπορεί να γίνεις και πρωθυπουργός έτσι.
Σπύρος Χαριτάτος: Ερώτηση ακροατού. Ρώτα τον πως αισθάνεται όταν κάποια πράγματα τα έχει προβλέπει και στο τέλος επαληθεύεται δεν στενοχωριέται;
Στέλιος Ράμφος: Στην Ελλάδα η πρόβλεψη είναι το πιο εύκολο πράγμα διότι η επανάληψη είναι ο τρόπος με τον οποίο ζούμε, και διότι η λογική δεν έχει ανοίγματα, επομένως είναι ο τόπος στον οποίο μπορείς να γίνεις προφήτης με μεγάλη άνεση, διότι επαναλαμβάνονται όλα, άρα δεν αισθάνομαι κάτι ιδιαίτερο. Απλώς σκέφτομαι λογικά, κάθε φορά που επαληθεύομαι, λέω σκέφτομαι λογικά, διότι δεν έχει το απρόοπτο που έχει μια ζωντανή κοινωνία, οπότε εκεί όντως να πούμε ότι κάτι συμβαίνει, εδώ τα πράγματα είναι απλά, άρα ούτε το παίρνω επάνω μου, ούτε με ενδιαφέρει.
Σπύρος Χαριτάτος: 182 σελίδα «Πολιτική από στόμα σε στόμα» διαβάζω: Ένας νέος μπορεί να γίνει Αριστερός επειδή η κοινωνική συνθήκη της οικογένεια και του περιβάλλοντος είναι δυσβάστακτη, και αδυνατεί να μοιραστεί τις κοινωνικές ευκαιρίες, είτε επειδή η ψυχική του ανάπτυξη δέχεται ισχυρές πιέσεις από φαντασιώσεις αυτουποτιμήσεως κυρίως, η και απ τα δύο. Η στράτευση του χαρίζει έναν εαυτό που δεν είχε, και μια κάποια αυτοπεποίθηση προσφοράς αφού ο σκοπός της δικαιοσύνης-ισότητος εξωραΐζει την πράξη. Όλα για τον σκοπό δηλαδή.
Στέλιος Ράμφος: Ναι προσπαθώ δηλαδή να εξηγήσω, να κάνω κάτι που κάνω σ όλο το βιβλίο, να υπογραμμίσω και την ψυχολογική παράμετρο που έχουν αυτά τα πράγματα. Δηλαδή δεν γινόμαστε κάτι, θα μπορούσα να περιρράψω πως κανείς γίνεται πιστός. Με αντίστοιχο πάλι τρόπο θα το έκανα δηλαδή. Αλλά επειδή το να είσαι Αριστερός είναι μια ειδική μορφή θρησκευτικότητος, απολύτως ειδική, διότι είναι ένας κοσμικός θρησκευόμενος ο πιστός, ο Αριστερός. Πρώτα απ όλα διότι έχει μία πίστη ακλόνητη, θρησκευτική, δογματική, η οποία δεν αλλάζει ποτέ με τίποτα, και γιατί πιστεύει σε ακατάλυτους αντικειμενικούς νόμους της κοινωνίας, όπως πιστεύει στο θέλημα του Θεού ο πιστός. Επομένως ο Αριστερισμός, οι Αριστερές ιδέες γεννήθηκαν όταν ο θρησκευτικός κόσμος χρειάστηκε την ανάγκη να βγει στον κόσμο, έπρεπε λοιπόν να βρει έναν τρόπο η θρησκευτικότητα να βγει στον κόσμο, την ώρα που υπήρχε ο Θεός ψηλά στον ουρανό. Εκεί έγινε μιά τυπική διάρρηξη σχέσεων ένα μικρό διαζύγιο, δηλαδή η ιδέα της κοινωνικής αλλαγής ως αίτημα ας πούμε ανθρώπινο, και ιστορικό, κέρδισε μία κατηγορία ανθρώπων οι οποίοι ήθελαν κάπως να δράσουν, και ταυτοχρόνως να αισθανθούν έτσι, μέσα στη κοινωνία δημιουργικοί, και χρήσιμοι, και οι άλλοι παρέμειναν υμνώντας τον Θεό υπακούοντας το θέλημα του, τηρώντας υποχρεώσεις κτλ. Ο Αριστερός λοιπόν είναι ένας άνθρωπος που παίρνει ρεβάνς, από πράγματα που σε νεανικότερες ηλικίες, σε πολύ τρυφερές ηλικίες, δεν μπόρεσε να αποτινάξει, να βγάλει από μέσα του.
Σπύρος Χαριτάτος: Ναι αλλά τις νεώτερες γενιές δεν τις αφορούν καν αυτά τα πράγματα που δεν μπορεί να αποτινάξει, δεν τα έχει ζήσει ο Νεοαριστερός ο σημερινός 20άρης, 25άρης, ακόμη και 30άρης, κύριε Ράμφο…
Στέλιος Ράμφος: Μα το ενδιαφέρον σ αυτά που σας περιγράφω δεν είναι ότι αποτελούν αυτά τα πράγματα στοιχεία της συνειδήσεως. Είναι μορφές που παίρνει το ασυνείδητο και τον κακό τον βαφτίζει ας πούμε έτσι η αλλιώς, και προσπαθεί να τον βγάλει από τη μέση. Για αυτό τον λόγο όταν πηγαίνουμε και παρακολουθούμε τα γκρουπ της ψυχοθεραπείας, ακριβώς παίζεται αυτό το παιχνίδι, και προσπαθούν οι άνθρωποι να θεραπευτούν, προσπαθώντας μέσα από την ομάδα να αποτινάξουν το κακό βάρος, που ενδεχομένως ήτανε ένας πατέρας, όχι που τα κακοποιούσε, αλλά απλώς απολάμβανε τη μαμά τους, την οποία ήθελαν και αυτοί όταν ήταν δύο ετών.
Σπύρος Χαριτάτος: Η ιδεολογία φιμώνει το παρόν, το βγάζει έξω από τον χρόνο. Κι αυτό επειδή η αξιολογία της είναι απολιθωματική, και το παρόν της μένει αργό εκ συστήματος. Στην ιδεολογοκρατούμενη Ελλάδα βιώνουμε επώδυνα το ασάλευτο παρόν. Και κάπου πιο πάνω λέτε το μεγαλύτερο κακό που έκαναν οι Συνταγματάρχες ήταν η μεταπολίτευση.
Στέλιος Ράμφος: Με την έννοια ότι αυτή η κατάσταση, έφερε πολλά κακά βεβαίως, έστειλε ανθρώπους σε εξορία απαγόρευσε, όλα αυτά τα οποία είναι ένα δεδομένο. Αλλά το μεγαλύτερο κακό ήταν ότι έφερε μία μεταπολίτευση δηλαδή, ότι άφησε μία ψευδεπίγραφη ελευθερία η οποία στην πραγματικότητα ήτανε η απομάκρυνση από κάθε αίσθηση ευθύνης στο όνομα ότι είναι χουντικό. Και η πορεία της αντιπολιτεύσεως που μπορούσε να ήτανε η απαρχή μιας πραγματικά ανατάσεως, αναγεννήσεως, ενός τόπου, έγινε ακριβώς ένα είδος ταφόπλακας, μολονότι υπήρξαν πάρα πολλά θετικά πράγματα. Ένα Σύνταγμα ας πούμε, το οποίο ήτανε ένα Σύνταγμα μιας πολύ προηγμένης χώρας, κι όλα αυτά τα πράγματα. Αλλά οι ψυχολογίες και οι ψυχοσυνθέσεις τις οποίες εξέθρεψε, ήταν οι ψυχολογίες οι οποίες άνοιγαν μία παρένθεση για να μπει η πραγματικότητα, και κρατούσαν στη θέση της πραγματικότητας οράματα του τύπου που επέτρεπαν σε διαφόρους τύπους, να διαχειρίζονται ας πούμε εξουσίες, να τις νέμονται, και να τις απολαμβάνουν με ένα τρόπο καταφανώς ας πούμε καταστροφικό, και αυτό πληρώνουμε σήμερα. Δηλαδή δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι από τη γενιά του Πολυτεχνείου εξαργύρωσαν εκείνα τα γεγονότα, για να γίνουν συντελεστές αφιλοτίμως μετά, ως κυβερνητικά πρόσωπα, ως στελέχη κτλ. Ενώ όλη εκείνη τη θέρμη των παιδιών που ρισκάρανε για να κάνουν κάτι, μια αντίδραση, αυτό το εξαργύρωσαν κάποιοι, και αυτή η εξαργύρωση απετέλεσε τη μαγιά 40 50 ετών τα οποία ζούμε. Διότι αντί να προσπαθήσουν να γίνουν καλύτεροι, θεώρησαν ακριβώς ότι είναι ολοκληρωμένες προσωπικότητες, και αυτό το ολοκληρωμένο να το επιβάλουν στην κοινωνία, δηλαδή ένα γεγονός που είχε μεγάλη σημασία ας πούμε για την απελευθέρωση των αισθημάτων, έγινε τελετουργία ιερατική, κάθε 17 Νοέμβρη, πορεία στη Αμερικάνικη Πρεσβεία, κι από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα.
Σπύρος Χαριτάτος: Ζητώ συγνώμη για μια αναγκαία διακοπή.
Στέλιος Ράμφος: Είναι ο τρόπος να καταλαβαίνουμε την επανάληψη λέγοντας τα ίδια κάθε τέταρτο.
Σπύρος Χαριτάτος: Σελίς 218 : Τι σχέση μπορεί να έχει ο λαϊκισμός με τον φθόνο; Ο φθόνος κρύβει έλλειμμα εαυτού ως ενέργημα και αίσθημα, αρχίζει από τη ζήλεια και βαθαίνει σε φθόνο, ο φθόνος είναι μια παθολογία της φιλοτιμίας.
Στέλιος Ράμφος: Ναι, δίνει αντικειμενικό πρόσημο σε ένα αίσθημα συνεχώς επιβεβαιούμενης αδυναμίας, που τους δημιουργεί ψυχολογικά την ανάγκη να φθονήσουν, τον άλλον δηλαδή. Φθονεί πάντα ένας άνθρωπος ο οποίος έχει μέσα του το έλλειμμα το προσωπικό, τόσο καθαρά κυρίαρχο, ώστε το έλλειμμα γίνεται δεύτερος εαυτός, τότε φθονούμε. Η στέρησή μας θα μπορούσε να μας ζητήσει να ξεπεράσουμε κάτι, και το αίτημα του να γίνεις καλλίτερος, να αριστεύσεις η να βελτιωθείς, είναι εκείνο που σου κάνει υπέρβαση του φθόνου. Η κατάργηση της αριστείας, είναι να παραμείνεις στο φθόνο. Αυτό είναι το πρόβλημα, να μην γίνεις καλλίτερος δηλαδή, και να γίνει ο άλλος το αντικείμενο το οποίο πρέπει να καταστραφεί. Να μην προσπαθήσεις να βελτιωθείς εσύ, να καταστραφεί ο άλλος. Είναι ο καλύτερος τρόπος να κρατήσεις τον κακό σου εαυτό. Υπ αυτή την έννοια σήμερα στην Ελλάδα μας κυβερνάει ο χειρότερός μας εαυτός, αυτό είναι το πρόβλημα. Ο φθόνος που παίρνει πια και μορφή θεσμική. Ενώ η φιλοτιμία είναι η τάση να προχωρήσεις, να τιμηθείς, να είσαι αντάξιος ας πούμε μιας δυνατότητος περαιτέρω, η φιλοτιμία έχει έναν εχθρό, τον φθόνο, και ο φθόνος έρχεται να το σταματήσει αυτό. Ο φθόνος έρχεται να θεσμοποιήσει τον κακό σου εαυτό. Ο Λαϊκισμός σ αυτό θα βασιστεί. Ο Λαϊκισμός δεν θα σου δώσει ποτάμια πια, θα σου εξαγιάσει το χάλι σου.
Σπύρος Χαριτάτος: Θα σου δικαιολογεί πάντα την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι.
Στέλιος Ράμφος: Ε, βέβαια. Εσύ να μην κάνεις τίποτα, και ούτε αυτός να μπορεί να κάνει. Στην πραγματικότητα είναι η μετάδοση ενός φοβερού μικροβίου, γιαυτό αρρωσταίνουν οι κοινωνίες, για αυτό η κοινωνία μας βρίσκεται εδώ και χρόνια και σε μια πορεία παρακμής, δηλαδή στη τάση προς το χειρότερο. Ενώ οι κοινωνίες συνήθως έχουν τη τάση προς το καλύτερο.
Σπύρος Χαριτάτος: Δηλαδή ζούμε το βάκιλο της πτώσης.
Στέλιος Ράμφος: Ναι ζούμε τον βάκιλο της παρακμής.
Σπύρος Χαριτάτος: Σου λένε θα τα πάρουμε από τους πλούσιους δεν θα τα πάρουμε από εσένα, αυτοί είναι επιχειρηματίες είναι συμφέροντα.
Στέλιος Ράμφος: Ναι είναι θεσμός πια ο φθόνος. Και ξεχνάει ότι το πιο νοσηρό συμφέρον είναι ο φθόνος…. Για αυτό λέω ότι η Πολιτική από στόμα σε στόμα, επιτρέπει να διαβάζουμε τα εξωτερικά γεγονότα, συνυπολογίζοντας τις προεκτάσεις τις ψυχικές. Δηλαδή το στοιχείο του φθόνου έχει πια πολιτικές συνέπειες, διότι μία άλλη παράμετρος του φθόνου είναι να έχω ομοίους μου συνεχώς. Άρα κάθε φορά το αίτημα είναι και πιο κάτω. Και πιο κάτω.
Σπύρος Χαριτάτος: Λέτε επίσης ότι είμαστε λαός που αρπάζεται με το παραμικρό αλλά τα καταπίνει όλα.
Στέλιος Ράμφος: Όλα. Γιατί; επειδή είσαι τελικά ανίκανος κάνεις τον καμπόσο αλλά τελικά είσαι δουλοπρεπής. Αυτό είναι και χαρακτηριστικό ηγετών. Κάνεις τον ηγέτη, προχωράς μπροστά, αλλά ταυτοχρόνως είσαι υπηρέτης, τα δέχεσαι όλα και συμφωνείς για όλα.
Σπύρος Χαριτάτος: Λέτε είναι άλλο να στηρίζεις τους αδύνατους, και άλλο να βασίζεσαι πάνω σ αυτούς.
Στέλιος Ράμφος: Αυτό νομίζω είναι θεμελιώδες. Άλλο να βοηθήσεις τον αδύνατο, άλλο να φτιάξεις πρόνοια κτλ, και άλλο να βασιστείς στο φθόνο. Μιλάμε δηλαδή για μεταβολή μιας κοινωνίας σε ζωολογικό κήπο. Αυτό έχει πολύ μεγάλη συνέπεια ιστορική. Αν υποθέσουμε δηλαδή ότι τα πράγματα πάνε οικονομικά άσχημα, ότι οι κραδασμοί είναι φοβεροί, τότε ένας τέτοιος τύπος ας πούμε ως πολιτική ηγεσία, θα αξιοποιήσει την κατάρρευση πάλι για λογαριασμό του. Αντί να βρει δυνάμεις που θα υπάρχουν για να αντισταθούν θα γίνει η αντίθετη κίνηση. Για αυτό οι φόβοι από αυτές τις κυβερνήσεις, δεν είναι μόνο ότι δεν διαχειρίζονται καλά, είναι ότι διαχειρίζονται κυνικά, γιατί η μόνη ψυχολογική αντίδραση του ανικάνου ανθρώπου είναι ο κυνισμός, για να επιπλεύσει. Άρα αρχίζεις ένα συνέδριο κυνισμού.
Σπύρος Χαριτάτος: Και την αποτυχία την προσφέρεις ως επιτυχία.
Στέλιος Ράμφος: Έχει μεγάλη σημασία να το καταλάβουμε, ανεξαρτήτως συμπαθών ανθρώπων κτλ. Γιατί πολλές φορές προσχωρούμε σε κάτι χωρίς να καταλαβαίνουμε το ψυχικό του βάθος, και μετά οικειωνόμαστε τις ψυχολογικές του συνέπειες. Όταν γίνεσαι κυνικός, σημαίνει πια ότι έχεις προσχωρήσει ψυχολογικά σ αυτό που στη αρχή σου ήταν απολύτως ξένο, γιατί έλεγες εγώ θα αλλάξω την κοινωνία. Στην πραγματικότητα υποδαύλιζες το φθόνο μέσα σου, γιατί η κοινωνία δεν προχωράει όταν βασίζεται στους αδυνάτους. Είναι σαν να μου λες θα φτιάξω μία ομάδα καλή, τον Παναθηναϊκό, τον Ολυμπιακό, η δεν ξέρω τι, και θα βασιστώ σ αυτούς που κάθονται στον πάγκο. Αυτό ουδείς φίλαθλος θα το ανεχθεί. Όμως θα ψηφίσει να γίνει το ίδιο στην πολιτική.
Σπύρος Χαριτάτος: Σελίδα 226 λέτε: Tο ψέμα παίζει τη νύχτα στο καταμεσήμερο, η το μεσημέρι τα μεσάνυχτα. Δεν ησυχάζει παρά μόνον εάν «πείσει» και τον διαχειριστή. Αυτή η πειθώ λέγεται παράνοια.
Στέλιος Ράμφος: Αυτό. Και παράνοια τι είναι; αφού τα δούμε όλα αυτά τα πράγματα, να πούμε ότι συνωμοτούν ο Σόιμπλε εναντίον μας, δεν ξέρω ποιός άλλος, παλιά oι Αμερικανοί, τώρα οι Γερμανοί, αύριο δεν ξέρω ποιοί άλλοι, ας πούμε. Η παράνοια είναι να μην αποδέχομαι την πραγματικότητα, και να ζω σύμφωνα με φαντασιώσεις, πόσο το αντέχω αυτό, είναι μία άλλη ιστορία. Στην πραγματικότητα πρέπει να καταλάβουμε ότι πλειστηριασμοί, φόροι, όλα αυτά που γίνονται, οφείλονται σε μία παράνοια, η οποία ήτανε ανένδοτη, και τώρα ζητάει και τα ρέστα. 86 δις; 86δις.
Σπύρος Χαριτάτος: Αναρωτιέμαι πόσο κουτός είμαι για να δεχθώ ως πολίτης έναν που δηλώνει άθεος να επισκέπτεται το Άγιον όρος και να θέλει να μείνει μόνος με την εικόνα της Παναγίας του Άξιον Εστί για 10 λεπτά για να προσευχηθεί, αφού φροντίσει βέβαια να το μάθουμε όλοι οι υπόλοιποι, εντός και εκτός της χώρας;
Στέλιος Ράμφος: Εξαρτάται από το τι ανάγκη έχω, το πρότυπό μου να συντονίζεται με εμένα, γιατί ο Πρωθυπουργός είναι ένα άτομο, είναι και ένα πρότυπο. Ο πρώτος της χώρας, και ούτω καθ εξής. Επομένως του τελευταίου της χώρας, του αρέσει, παίρνει αξία μέσα του, όταν κάνει ο Πρωθυπουργός, ότι ο ίδιος κάνει, κι ο ίδιος ανεβαίνει ξαφνικά και ψηφίζει, διότι το επιμύθιο είναι τι θα ψηφίσει. Τώρα αν έρθει η σύνταξη κομμένη, είναι άλλη η ιστορία τι θα γίνει. Αλλά το ενδιαφέρον είναι, ότι είναι και η ανάγκη του ιδίου, όπου σκηνοθετεί ας πούμε τον εαυτό του, που σκηνοθετεί το ίδιο το ψέμα του. Διότι το ψέμα δεν έχει μόνο ανάγκη από το να υπάρχει, έχει και τη ανάγκη να διαδίδεται, να σκηνοθετείται. Εκεί ο ίδιος γίνεται φιλικότερος με το ψέμα του. Στην σκηνοθεσία. Δηλαδή κάπου εισπράττει και ό ίδιος, δηλαδή πιστεύουμε τα καλά λόγια που λένε για μας, μέσα μας. …Δηλαδή η ψυχή των ανθρώπων έχει πολλά επίπεδα, και πολλά στρώματα, επομένως και ο ίδιος αυτός που εξαπατά, έχει ανάγκη από επιβεβαίωση. Γιαυτό πάντα οι άνθρωποι που έχουν μία υψηλή θέση, έχουν ανάγκη πάντα από κύκλο κολάκων, που τους ενισχύουν την καλή εικόνα τους.
Σπύρος Χαριτάτος: …Ζητάς να προσευχηθείς … δεν χρειάζεται να το μάθει η υπόλοιπη κοινωνία των πολιτών, στο εσωτερικό, και στο εξωτερικό. Θα φρόντιζε μεταξύ των ολίγων που ευρίσκοντο στο σημείο να πει, παιδιά είναι μια προσωπική στιγμή δεν θέλω να το μάθει κανένας.
Στέλιος Ράμφος: Μα δεν είναι ζήτημα αλήθειας. Τι έχει παιχθεί εκεί; ότι δεν έχει σημασία το γεγονός, ως αντικειμενικότης, ως αλήθεια έχει σημασία η εντύπωση.
Σπύρος Χαριτάτος: Την οποία εγώ όμως αγοράζω.
Στέλιος Ράμφος: Μα γιατί; Γιατί διψάω για εντύπωση η οποία ταιριάζει με τον εαυτό μου, όταν ο εαυτός μου έχει ελλείμματα. Όταν δηλαδή εγώ αισθάνομαι στη ζωή πολύ μικρός, και εν πάση περιπτώσει δεν έχω καταφέρει και σπουδαία πράγματα, και ξαφνικά δω να συντονίζεται με εμένα, και τις προσδοκίες μου, ένας άνθρωπος ο οποίος είναι πολύ υψηλά ιστάμενος, τότε αυτό είναι πολύ πιο ισχυρό, από το να μου τάξει γέφυρα, η ποτάμι, γιατί η επικοινωνία γίνεται με την ίδια την εικόνα του εαυτού μου. Στην πραγματικότητα ο αδύνατος άνθρωπος έχει μια αδύνατη εικόνα εαυτού, έχει ένα εσωτερικό υστέρημα, ένας σύγχρονος πολιτικός αυτό τον ψευτοψυχολογικό ρόλο έρχεται να διαδραματίσει.
Σπύρος Χαριτάτος: Είχα μια κουβέντα πριν από λίγα εικοσιτετράωρα με μια πολύ καλή μου φίλη, ισχυρή προσωπικότητα. Και μου λέει, γιατί κρίνεις αυστηρά τον Αλέξη, στα λόγια, στο ραδιόφωνο; Λέω γιατί κυβερνά τη χώρα.
Στέλιος Ράμφος: Ναι.
Σπύρος Χαριτάτος: Και μου λέει, και γιατί δεν του δίνεις ανοχή, κυβερνάει ένα χρόνο, της λέω εγώ γνωρίζω ότι κυβερνάει δύο χρόνια. Όχι μου λέει κυβερνάει ένα χρόνο, από τις τελευταίες εκλογές και μετά, μέχρι εκείνη τη στιγμή δοκιμάζονταν. Μα λέω άλλα είπε άλλα έκανε. Δεν ήξερε λέει, μάθαινε. Και τι με ενδιαφέρει αν μάθαινε, με εμένα θα κάνει φροντιστήριο, στη δική μου ζωή θα κάνει ταχύρυθμα, πρέπει να ήτανε προετοιμασμένος, και τότε να διεκδικήσει εξουσία.
Στέλιος Ράμφος: Πολύ ισχυρή προσωπικότης η φίλη σας.
Σπύρος Χαριτάτος: Κατά τα άλλα ισχυρή προσωπικότης, και λέω εσύ γιατί δείχνεις ανοχή; Στο σύντροφό σου να δείξεις ανοχή η στην οικογένειά σου, αλλά στον πρωθυπουργό της χώρας σου δεν δείχνεις ανοχή. Όχι μου λέει δεν θα δείξω στον σύντροφό μου και στη οικογένεια μου, θα δείξω στον Πρωθυπουργό της χώρας, γιατί είναι νέος άνθρωπος. Και μου το είπε γυναίκα ετών 35.
Στέλιος Ράμφος: Πρέπει να ρωτήσουμε τι ψυχική αντιστοιχία έχει μέσα της αυτό το πρόσωπο. Πρέπει να μάθουμε αυτό, γιατί είναι πέρα από τη σφαίρα των επιχειρημάτων, διότι στην πραγματικότητα, ένα τρομερό ψυχολογικό έλλειμμα καλύπτει μέσα του και ο Πρωθυπουργός, το γεγονός ότι ήτανε υποτιμημένος από τον πατέρα του, απ τα γεννοφάσκια του. Έχει μεγάλη σημασία να δούμε τι παίχτηκε. Τι ρεβάνς παίρνει. Διότι στη ζωή, η κίνηση που έκανε πάντοτε, δεν ήτανε του κόπου, της καταλήψεως ήτανε. Άρα βλέπουμε μία ψυχική δομή, η οποία εκφράζεται και με την αποφυγή γραβάτας ας πούμε ως ειδική ένδειξη. Η αποφυγή γραβάτας μπορεί να έχει κι άλλες σημασίες, είναι χωρίς να το θέλεις, μία ένδειξη δηλώσεως της αδυναμίας σου, αν έχει ένα συμβολικό βάρος η γραβάτα βαθύτερο, ας πούμε, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Αλλά έχουμε την περίπτωση αυτή και ολοκλήρου του φάσματος με το περιβάλλον, που είναι λίγο ως πολύ τέτοιοι, δεν έκαναν ποτέ τίποτε. Επομένως η ανάγκη μιας φαντασιακής προσωπικότητος, και φαντασιακού ρόλου, είναι πάρα πολύ ζωτικής σημασίας, αρπάξαν την ευκαιρία τελείωσε.
Σπύρος Χαριτάτος: Και επίσης ένα άλλο επιχείρημα που κυριαρχεί σε αρκετούς ακροατές που είναι πιστοί ψηφοφόροι του κυβερνώντος κόμματος είναι, εντάξει τους είδαμε και τους προηγούμενους, αυτός δεν ξέρει, είναι νέος, θα μάθει, άλλα γιατί να γυρίσουμε στους προηγούμενους, αυτόν έχουμε, έχεις καμιά καλύτερη λύση;
Στέλιος Ράμφος: Μα πως δεν τους είδαμε αυτούς, ως αντιπολίτευση, όταν έχεις τέτοιους θεσμικούς ρόλους δεν τους βλέπεις τους ανθρώπους; και κυρίως τους ανθρώπους τους βλέπεις με το τι έχουν κάνει στη ζωή τους πριν. Ένας άνθρωπος που κάνει μόνο καταλήψεις, σημαίνει είναι ένας άνθρωπος που αποφεύγει μ όλη τη δύναμη τον εαυτό του, γιατί συνεχώς προσπαθεί να καταλάβει κάτι άλλο. Γιατί ποιά κίνηση θα έκανε αν δεν καταλάμβανε; Θα έπρεπε ο ίδιος να διαβάσει, να μελετήσει, να προσπαθήσει. Η συμβολική ανάγνωση ενός ανθρώπου που περνάει τη ζωή του καταλαμβάνοντας, σημαίνει πάση θυσία να μη ξέρω τι είμαι. Είμαι χάλια. Δεν υπάρχει θέμα, έχουμε μπλέξει με ομάδα ψυχοθεραπείας, και πρέπει να τα βγάλουμε πέρα. …
Συνήθως οι πιο πολλοί απ αυτούς είναι αποτυχημένοι ψυχικά της ζωής, ακόμη κι αν είναι πετυχημένοι στην κοινωνία. Είναι δηλαδή καρπαζοεισπράκτορες της νηπιακής ηλικίας, που τώρα παίρνουνε ρεβάνς. Τώρα ακριβώς μπαίνοντας μέσα σε ένα σχήμα κοινωνικής αποκαταστάσεως κτλ. βάζουνε και τον εαυτό τους, και βρίσκει διέξοδο. …Ο τύπος της Βενεζουέλας, ο οποίος είναι νταλικέρης αυτή είναι η δουλειά του. Ένας νταλικέρης που ξαφνικά γίνεται ας πούμε Πρωθυπουργός την πλουσιότερη σε πετρέλαια χώρα του κόσμου τι την κάνει; την τινάζει στον αέρα. Γιατί;
Γιατί αυτού του είδους οι ψυχικές δομές έχουνε μία κατάληξη, ένα αποτέλεσμα, είναι αυτοκαταστροφικές εν τέλη. Και γιαυτό η ανάγκη του ψέματος πολλαπλασιάζεται γατί η αυτοκαταστροφή είναι επι θύραις. Δεν είναι τυχαίο ότι η πολιτική που ασκεί σήμερα η κυβέρνηση είναι η πολιτική της μιας κινήσεως, δεν μπορούν να σκεφθούν τη δεύτερη, κάθε φορά τακτικισμοί. Αλλά η τακτική, είναι ο καλύτερος τρόπος να καταστραφείς. Και αρκεί οι συγκυρίες να μην είναι τέτοιες, ώστε κάποιου να του ανοίξει η όρεξη ας πούμε, και να τον ενδιαφέρει η Χίος ξαφνικά. Και μέσα σε μια συγκυρία αναστατώσεως γενικής πολύ ισχυρής να δεις τι γίνεται.
Σπύρος Χαριτάτος: … Στην Πολιτική από στάμα σε στόμα τι εννοούμε;
Στέλιος Ράμφος: Να μην μπορούμε να μπούμε χωρίς τη ιδιωτικότητα και την ψυχική μας ζωή, στον δημόσιο διάλογο. Δεν μπορεί να βγάζουμε την ουρά μας απ έξω, γιατί στην πραγματικότητα αυτό κάνουμε. Εάν μπαίνεις και μιλάς για τα μεγάλα σχήματα και για το μικρό σχήμα, το προσωπικό σου, το αφήνεις απέξω, βγάζεις τη ουρά σου και κοροϊδεύεις.
Σπύρος Χαριτάτος: Άρα μας ζητάτε ευθύνη.
Στέλιος Ράμφος: Και προτείνω λοιπόν ένα σκεπτικό, πως, με ποιό σκεπτικό μπορείς να το κάνεις αυτό το πράγμα; Όχι ικανοποιούμενος απλώς από τα γεγονότα, αλλά ζητώντας το βαθύτερό τους νόημα σταθερά.
Σπύρος Χαριτάτος: Τώρα μου ζητάτε να αποκτήσω πολιτική αυτοσυνειδησία, αν ποτέ μου δεν το είχα σκεφθεί έτσι, πως μπορώ ξαφνικά να δομώ τέτοια πράγματα στον εαυτό μου, όταν μέχρι τώρα εύρισκα τις λύσεις στο google;
Στέλιος Ράμφος: Εξαρτάται από την ειλικρίνεια με την οποία ισχυρίζεσαι ότι πονάς σήμερα για αυτά που συμβαίνουν. Αν είναι ειλικρινές αυτό δεν υπάρχει θέμα, αν είναι ανειλικρινές θα πεις, α τώρα δεν μπορώ να το κάνω. Νομίζω έτσι χάνονται τα παιχνίδια.
Σπύρος Χαριτάτος: Άρα λοιπόν, Πολιτική από στόμα σε στόμα, με ατομική ευθύνη και αυτοσυνειδησία, του τι λέμε, και τι κάνουμε, και ποίοι είμαστε, βάζοντας και τον εαυτό μας μπροστά.
Στέλιος Ράμφος: Μέσα στο συλλογικό πρόβλημα.
Σπύρος Χαριτάτος: Όχι κοιτώντας από το παράθυρο η από τη γωνία, η ως όχλος όποιον είναι πάνω στην εξέδρα και συνθηματολογεί, κλακαδόρος δηλαδή.
Στέλιος Ράμφος: Ναι έτσι. Κλακαδόρος.
Σπύρος Χαριτάτος: Ευχαριστώ θερμά για την κουβέντα μας.
Στέλιος Ράμφος: Κι εγώ ευχαριστώ.
(Ευρύτερη θεώρηση και βαθύτερη προσέγγιση στο βιβλίο «η Λογική της Παράνοιας» του Στέλιου Ράμφου)