Το άγγελμα της άδικης και πρόωρης απώλειας του Μανώλη ανατάραξε αυτόματα την άγρυπνη μνήμη. Ξύπνησε μέσα μου μια ολόκληρη εποχή. Μια περίοδο κοινωνικοπολιτικής «δίνης», μια περιπέτεια προσωπικής οδύνης και καθημερινής μιζέριας που ανέδειξε, ωστόσο, χαρακτήρες γνήσιους, μορφές αδρές και σκληρές, σαν τις μετεμφυλιακές μας μέρες της 10ετίας του 50..!
Η ταπεινή συμμετοχή μου στην απώλεια του παιδικού φίλου, είναι μια αναμνηστική περιδιάβαση σε χώρους και σε πρόσωπα που έμειναν σημάδια του χρόνου ανεξίτηλα… Αυτή η ευλαβική αναπόληση μου επιβάλλει λίγα λόγια «καρδιάς» και οφειλόμενης «μνήμης», στον Μανώλη, από μακριά , μια και δεν αξιώθηκα να του αποθέσω λίγα λουλούδια….
Τι κι αν δεν ζούσαμε από κοντά, χρόνια πολλά.
Τι κι αν βλεπόμασταν φευγαλέα στο περιθώριο διακοπών, όπου εκείνος δρούσε με τον τρόπο του στον τόπο του , ενώ εγώ έμοιαζα σαν «επισκέπτης» στη γενέτειρας…
Η άμεση επαφή μας, ωστόσο, όποτε και αν γινόταν, τροφοδοτούσε την ολοζώντανη παιδικότητά μας , άλλοτε μέσα από μνήμες σκληρές, άλλοτε με μια αφοπλιστική «εξιλέωση» της τραγικότητας των παιδικών μας χρόνων που τα ισοπέδωνε η μοίρα και η οδύνη της προσφυγιάς…!
Και όλα αυτά με μια αίσθηση αμεσότητας. Με μια γνήσια επαφή. Με μια ανυπόκριτη επικοινωνία ουσίας…
Ήταν μαχητής…
και στον τρόπο που αντιδρούσε ως μαθητής, και στη συμπεριφορά του ως επαγγελματίας, και στον τρόπο που εκφράζονταν ως άνθρωπος…
Ήταν αδιάλλακτος , πληθωρικός, φωναχτός τύπος, αφοπλιστικά ειλικρινής , σεμνός, σκληροτράχηλος σε κείνο που πίστευε, ασυμβίβαστος σε αρχές και επιδιώξεις…
Αμετακίνητος σε θέσεις και αντιθέσεις του «συστήματος»,
στο οποίο δεν δίστασε με τον τρόπο του να αντιταχθεί και να πολεμήσει,
ακόμα και όταν φάνηκε πως «έπεσε» στη δυσμένεια κάποιων κρατούντων, ή στην αφάνεια των ανίσχυρων…
Ήταν μυαλό καθαρό.
Ένα μάτι ορθάνοιχτο. Ένα βλέμμα διεισδυτικό. Ένα πνεύμα ανήσυχο και ερευνητικό… Ένα ανάστημα αγέρωχο, σχεδόν προκλητικό.
Ήταν το παιδί της Διαμάντως…!
Της χαροκαμένης γυναίκας που μεγάλωνε τα δύο ορφανά της κρατώντας τον κεντρικό καφενέ στα Λυόμενα Αμπελοκήπων…Όποιος έχει τη δύναμη να θυμάται ακόμη εκείνη την «Ακρόπολη» της προσφυγιάς, (καμία σχέση με τη συνοικία της Καλλιθέας, που υπάρχει σήμερα), καταλαβαίνει πραγματικά τι εννοώ…!
Ήταν σκληρός με τον εαυτό του και επίμονος στις επιδιώξεις του…
Ήταν θαρραλέος και αποφασιστικός.
Άνθρωπος της πράξης και της δράσης σε ό τι καταπιανόταν.
Άνθρωπος της πνευματικής ακτινοβολίας , αλλά και παιδί της «πιάτσας».
Δύσκολα διέκρινες τον οραματιστή Παιδαγωγό από τον πρακτικό άνθρωπο, που έπιανε τον «ταύρο από τα κέρατα» για να πετύχει το στόχο του.
προκειμένου να υπερασπιστεί τις αρχές και τις ιδέες του…
Ήταν ένα παιδί χαρούμενο , εύθυμο και ανοιχτό , παρ’ ότι έζησε το σκληρό πρόσωπο της ορφάνιας, μέσα στον πυρήνα της προσφυγιάς…
Ήταν ένα επιγένημα των πέτρινων εκείνων χρόνων , που αν και σφυρηλατήθηκε στο αμόνι της ανάγκης , οπλίστηκε από την αντίδραση μιας αυτογέννητης δυναμικής της ζωής , που έπρεπε να τη νικήσει. Και την νίκησε…! Μέχρι το μακρινό Σικάγο έφτασε η χάρη του, για να διεκδικήσει εργαζόμενος τα εφόδια που θα τον ξανάφερναν στην πατρίδα, σπουδαγμένο και άξιο να εφαρμόσει τον
Νόμο της ανταποδοτικότητας στη ζωή και να επιστέψει τη «μαθητεία» που του χάρισαν ως «διδαχή» στους νεότερους…
Σ’ αυτό το μονοπάτι συνάντησα το Μανώλη αυτόματα, καθώς έμαθα τον πρόωρο και άδικο χαμό του… Εκεί συνάντησα τη μάνα του τη Διαμάντω. Τον πρόωρα χαμένο αδελφό του , το Νίκο.. Σε κείνη την ταπεινή γωνιά , στην «Ακρόπολη» της προσφυγιάς, που «ρίζωσε» στα Λυόμενα Αμπελοκήπων…!
Σε ευχαριστώ φίλε που μου τα θύμισες όλα.. Κρίμα που δεν μπορούμε πια να ξαναζήσουμε κάτι από το “χρώμα” και το «κρίμα» εκείνης της εποχής…
Θα σε θυμάμαι πάντα…!
Νάσαι καλά, Μανώλη, εκεί που βρίσκεσαι…!
3 Ιουλίου 2013
Γιώργος Τσούκας