Πώς μαθαίνουν οι μαθητές:
(12 βασικές αρχές)
Επηρεάζουν τον τρόπο διδασκαλίας
- Η μάθηση απαιτεί την ενεργό και εποικοδομητική συμμετοχή του μαθητή…
- Η μάθηση είναι μια κοινωνική δραστηριότητα…
- Απαιτεί δραστηριότητες χρήσιμες για την πραγματική ζωή των μαθητών…
- Οι νέες γνώσεις οικοδομούνται πάνω στη βάση των όσων ήδη καταλαβαίνουμε και πιστεύουμε…
- Οι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα όταν αξιοποιούν αποτελεσματικές και ευέλικτες στρατηγικές
- Οι μαθητές πρέπει να ξέρουν πώς να σχεδιάζουν και πώς να παρακολουθούν τη μάθησή τους
- Η αναδόμηση της προϋπάρχουσας γνώσης…
- Κατανόηση και όχι απομνημόνευση…
- Οι μαθητές να εφαρμόζουν τις γνώσεις που έχουν μάθει
- Διάθεση χρόνου για εξάσκηση
- Αναπτυξιακές και ατομικές διαφορές
- Καλλιέργεια της μάθησης με κίνητρα
Πρώτη αρχή:
Η μάθηση απαιτεί την ενεργό και εποικοδομητική συμμετοχή του μαθητή…
- Οι μαθητές δεν πρέπει να παραμένουν παθητικοί ακροατές…
- Να ενθαρρύνεται η συμμετοχή τους σε συζητήσεις και σε συνεργατικές δραστηριότητες…
- Να συμμετέχουν σε καλά οργανωμένες εκπαιδευτικές επισκέψεις…
- Να τους αφήνουμε να αναλαμβάνουν τον έλεγχο της δικής τους μάθησης…
- Να τους βοηθήσουμε να διαμορφώνουν σιγά-σιγά στόχους συναφείς με τα διαφέροντά τους…
Δεύτερη αρχή:
Η μάθηση είναι μια κοινωνική δραστηριότητα και η συμμετοχή στην κοινωνική ζωή του σχολείου είναι βασική για να υπάρξει μάθηση
- Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι η κύρια δραστηριότητα μέσα από την οποία συντελείται η μάθηση…
- Ουσιαστικό στοιχείο της μάθησης είναι η δημιουργία μιας παραγωγικής και συνεργατικής ατμόσφαιρας…
- Πρέπει να ενθερρύνουμε την κοινωνική συμμετοχή με τρόπους που διευκολύνουν τη μάθηση…
- Οι μαθητές να εργαστούν σε ομάδες και να διδαχτούν πώς να συνεργάζονται μεταξύ τους…
Τρίτη αρχή:
Οι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες που θεωρούν χρήσιμες για την πραγματική ζωή…
(εκτός από το «τι» και το «πώς» πρέπει να κατανοούν και το «γιατί» της διδασκαλίας…)
- Οι μαθητές πρέπει να καταλαβαίνουν ποιος είναι ο σκοπός και η χρησιμότητα των σχολικών δραστηριοτήτων…
- Πρέπει να προσδίδουμε νόημα στις σχολικές δραστηριότητες…
- Να βελτιώσουμε τις ικανότητές τους στην προφορική γλώσσα και επικοινωνία συμμετέχοντας σε συζητήσεις…
- Να βελτιώσουμε τον προφορικό τους λόγο και να τους εμπλέξουμε στη σύνταξη μιας σχολικής εφημερίδας…
- Να τους υποδείξουμε συνθετικές εργασίες για το περιβάλλον του σχολείου ή της κοινότητας…και να τους οργανώσουμε επαφές με ειδικούς…
Τέταρτη αρχή:
Σύνδεση των νέων πληροφοριών με προϋπάρχουσες γνώσεις
Οι νέες γνώσεις οικοδομούνται πάνω στη βάση των όσων ήδη καταλαβαίνουμε και πιστεύουμε…
- Η ικανότητα να μαθαίνουμε κάτι καινούργιο συνδέεται με το τι ξέρουμε ήδη..
- Πρέπει να ενεργοποιούμε την προϋπάρχουσα γνώση, προκειμένου να την αξιοποιήσουμε για κατανόηση και μάθηση…
- Συζητούμε το περιεχόμενο του μαθήματος πριν αρχίσουμε τη διδασκαλία
- Δίνοντας ένα τέτοιο πλαίσιο οι μαθητές το χρησιμοποιούν ως σκαλωσιά για να θεμελιώσουν νέες γνώσεις και να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους…
Πέμπτη αρχή:
Οι μαθητές μαθαίνουν αξιοποιώντας αποτελεσματικές και ευέλικτες στρατηγικές που τους βοηθούν να σκέφτονται λογικά, να απομνημονεύουν ευκολότερα και να λύνουν με μεγαλύτερη άνεση προβλήματα…
- Πρέπει να διδάσκονται συστηματικά στα παιδιά στρατηγικές μάθησης…
- Οι στρατηγικές μπορούν να βελτιώσουν τη μάθηση και να την κάνουν ταχύτερη…
- Η διδασκαλία των στρατηγικών μάθησης μπορεί να γίνει άμεσα ή έμμεσα…
- Έμμεση διδασκαλία: (Δίνω ένα κείμενο για συζήτηση και ζητώ να μου το συνοψίσουν…- Δίνω ένα κείμενο και ζητώ να μου επισημάνουν τα κύρια σημεία , – Δείχνω στους μαθητές πώς να κάνουν πειράματα)
- Σταδιακά, πρέπει να περιορίζουμε τη βοήθειά μας. Να επιτρέπουμε στους μαθητές να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες…
Έκτη αρχή:
Η ανάπτυξη αυτορρύθμισης και αναστοχασμού…
Οι μαθητές πρέπει να ξέρουν πώς να σχεδιάζουν και να παρακολουθούν τη μάθησή τους, πώς να θέτουν τους δικούς τους μαθησιακούς στόχους και πώς να διορθώνουν τα λάθη τους
- Οι μαθητές πρέπει να είναι ικανοί να παρακολουθεί όλο τον κύκλο της μάθησής τους…
- Πρέπει να τους δίνουμε κατάλληλες ευκαιρίες για να αναπτύξουν αυτορρύθμιση και αναστοχασμό…
- Να ελέγχουν τον τρόπο σκέψης και να θέτουν ερωτήματα στον εαυτό τους για την κατανόησή τους (Γιατί κάνω αυτό που κάνω, Πόσο καλά το κάνω, τι απομένει να κάνω κ.λ.π.)
- Να θέτουν δικούς τους μαθησιακούς στόχους και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικές στρατηγικές…
Έβδομη αρχή:
Αναδόμηση της προϋπάρχουσας γνώσης…
Οι μαθητές πρέπει να μάθουν πώς να χειρίζονται εσωτερικές αντιφάσεις και να ξαναχτίζουν τις υπάρχουσες έννοιες όποτε χρειάζεται…
- Είναι σημαντικό να δημιουργούμε συνθήκες μέσα στις οποίες μπορούν να εκφραστούν οι εναλλακτικές απόψεις των μαθητών…
- Πρέπει, ακόμη, να χτίζουμε στις προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών και σιγά-σιγά να τους οδηγούμε σε ωριμότερες κατανοήσεις…
- Αν παραβλέψουμε ή παρανοήσουμε τις προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών , μπορεί να τους οδηγήσουμε στη διαμόρφωση εσφαλμένων αντιλήψεων…
Έκτη αρχή (β)
Τεχνικές μελέτης μελέτης για την ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και του αναστοχασμού…
- Πώς λύνω προβλήματα και πώς οργανώνω πειράματα…
- Πώς διαβάζω ένα βιβλίο…
- Πώς μελετώ ένα μάθημα…
- Πώς «χαρτογραφώ» μια ενότητα…
- Πώς διαρθρώνω ένα κείμενο.
- Πώς οργανώνω μια ομαδική ερευνητική εργασία…
- Πώς παρουσιάζω σε ακροατήριο την εργασία μου.
- Πώς εργάζομαι στα αφηγηματικά μαθήματα…
- Πώς αξιοποιώ μια εκπαιδευτική επίσκεψη…
- Πώς συμμετέχω, εποικοδομητικά, σε μια συζήτηση…
- Πώς λειτουργώ μέσα στην ομάδα…
- Πώς οργανώνω το χώρο και το χρόνο της μελέτης μου στο σπίτι…
- Πώς αξιοποιώ την ερευνητική διαδικασία μάθησης…
- Πώς ελέγχω τον τρόπο σκέψης μου και πώς θέτω εύστοχα ερωτήματα…
- Πώς θέτω μαθησιακούς στόχους κ.λ.π.
Έκτη αρχή (γ)
10 στρατηγικές διδασκαλίας για την ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και του αναστοχασμού…
Κάνω τα παιδιά:
- να συγκρατήσουν γνώσεις…
- να αποκτήσουν δεξιότητες…
- Να να εμβαθύνουν στις γνώσεις…)
- Να επανανακαλύψουν γνώσεις…
- Να διερευνήσουν γνώσεις…
- Να κατανοήσουν γνώσεις
- Να δημιουργήσουν
- Να μάθουν «πώς» να μαθαίνουν
- Να εκμεταλλευτούν προηγούμενες γνώσεις
- Να παρατηρήσουν
Όγδοη αρχή:
Κατανόηση… Όχι Απομνημόνευση…
Η μάθηση είναι καλύτερη, όταν το υλικό οργανώνεται γύρω από γενικές αρχές και εξηγήσεις, αντί να βασίζεται στην απομνημόνευση απομονωμένων στοιχείων και διαδικασιών…
- Πρέπει να επιδιώκουμε οι μαθητές να κατανοούν ότι μαθαίνουν και να μην το απομνημονεύουν με επιφανειακό τρόπο
- Τι σημαίνει «διδάσκω με κατανόηση»…
Παραδείγματα:
- Εξηγήστε μου ένα φαινόμενο ή μια έννοια με δικά σας λόγια…
- Δώστε μου παραδείγματα που δείχνουν πώς εφαρμόζεται μια αρχή, ή πώς λειτουργεί ένας νόμος…
- Εντοπίστε μου ομοιότητες και διαφορές Τι καταλάβατε από το μάθημα που διδαχτήκατε…κ.λ.π.
Ένατη αρχή:
Οι μαθητές να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους
- Η εφαρμογή των γνώσεων είναι πολύ σημαντική…
- Να επιμένουμε στην εμπέδωση της ύλης…
- Να βελτιώσουμε τις ικανότητες των μαθητών μας να εφαρμόζουν όσα έχουν μάθει στο σχολείο
- Χωρίς την κατανόηση σε βάθος δεν μπορεί να γίνει μεταφορά γνώσεων σε άλλες περιπτώσεις
- Οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που έχει η μεταφορά πληροφοριών που μαθαίνουν σε άλλες περιπτώσεις.
- Να τους βοηθήσουμε – κυρίως – να μάθουν «πώς» να παρακολουθούν τη μάθησή τους και πώς να βρίσκουν ανατροφοδότηση για την πρόοδό τους
- Να τους διδάσκουμε με στόχο την κατανόηση και όχι την απομνημόνευση…
Δέκατη αρχή:
Διάθεση χρόνου για εξάσκηση
Η Μάθηση είναι μια πολύπλοκη γνωσιακή δραστηριότητα. Δε χωράει βιασύνη. Οι μαθητές χρειάζονται χρόνο και εξάσκηση για να αρχίσει να αναπτύσσει μια δεξιότητα σε έναν τομέα…
(το σπεύδε βραδέως…
Ο νόμος της σποράς…
Ο νόμος της διαδικασίας…
Η αξιοποίηση του χρόνου στο σπίτι…
Ο μαθητικός Υπολογιστής και η λειτουργία του…)
- Η πολλή εξάσκηση οδηγεί στην απόκτηση εμπειρίας…
- Αυξάνω το χρόνο που περνούν οι μαθητές για μάθηση μέσα στην τάξη (ο στόχος Λ.Δ.Σ.)…
- Δίνω στους μαθητές εργασίες που είναι σύμφωνες με τα όσα γνωρίζουν…
- Δεν καλύπτω πολλά θέματα ταυτόχρονα. Δίνω στους μαθητές χρόνο να κατανοήσουν τις νέες πληροφορίες…
Ενδέκατη αρχή:
Αναπτυξιακές και Ατομικές διαφορές…
Υπάρχουν βασικές αναπτυξιακές διαφορές στη μάθηση. Καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται, διαμορφώνουν νέους τρόπους αναπαράστασης του κόσμου…
- Να εντοπίζουμε τις ιδιαίτερες ικανότητες των μαθητών, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στο ενδιαφέρον, την επιμονή και την αυτοπεποίθηση που δείχνουν σε ορισμένες δραστηριότητες…
- Να εκτιμούμε, κατάλληλα, τις γνώσεις, τις στρατηγικές και τους τρόπους μάθησης των παιδιών…
- Να προκαλούμε και να καθοδηγούμε την αντίληψη και τη μάθηση των μαθητών…
- Να δημιουργούμε συνθήκες αλληλεπίδρασης των μαθητών σε θέματα που τους ενδιαφέρουν…
Δωδέκατη αρχή:
Καλλιέργεια της μάθησης με κίνητρα.
Η μάθηση επηρεάζεται, καθοριστικά, από την ύπαρξη κινήτρων για το μαθητή. Μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές να αποκτήσουν περισσότερα κίνητρα για μάθηση με τη συμπεριφορά και τα λεγόμενά τους…
- Διακρίνονται δύο είδη κινήτρων (η εξωτερική παρότρυνση και η εσωτερική παρώθηση…
- Εσωτερική παρώθηση έχουμε όταν οι μαθητές συμμετέχουν ενεργητικά σε δραστηριότητες χωρίς να επιβραβευτούν…
- Να κάνουμε τους μαθητές να πιστέψουν στον εαυτό τους…
- Να δίνουμε ανατροφοδότηση στους μαθητές για τις στρατηγικές, καθώς και οδηγίες για το «πώς» να τις βελτιώνουν…
- Να τους βοηθούμε να θέτουν ρεαλιστικούς στόχους
- Να καλλιεργούμε τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό…
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο
- Η μετάβαση της Εκπαίδευσης από τη βιομηχανική Κοινωνία στην Κοινωνία της Πληροφορίας
- Τα νέα προγράμματα Σπουδών και οι θεωρίες Μάθησης
- Ο ρόλος του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή του Εκπαιδευτικού και του μαθητή στην αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών
- Πώς θα χρησιμοποιηθεί ο Ηλεκτρονικός Υπολογιστής στη Σχολική τάξη
- Διδακτικό Μοντέλο για την εφαρμογή των Νέων Τεχνολογιών στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (1)
Η μετάβαση της Εκπαίδευσης από τη βιομηχανική Κοινωνία στην Κοινωνία της Πληροφορίας
– Αξίες και προτεραιότητες της εκπαίδευσης στη βιομηχανική Κοινωνία…
– Η εκπαίδευση στο πλαίσιο της Κοινωνίαςτης πληροφορίας..
– Οι ορίζουσες του Νέου Σχολείου…
- Το σχολείο χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια…Προσφέρει εφόδια με σταθερή αξία, αλλά η προσφερόμενη γνώση δεν έχει χρηστικό χαρακτήρα…
- Η έκρηξη της Τεχνολογίας και η αντικατάσταση του παραδοσιακού κόσμου με έναν κόσμο κυριολεκτικά ρευστό…
- Πρωτοφανής ρυθμός αλλαγών-Έλλειμμα γνώσης
- Το ζητούμενο: Η κατάλληλη μορφοποίηση του σχολείου…Από χώρος διδασκαλίας να γίνει χώρος ζωής…(κριτική σκέψη, πρωτοβουλιακή δράση- Συλλογική προσπάθεια…Τα μηνύματα των καιρών…
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (2)
Τα νέα προγράμματα σπουδών και οι θεωρίες μάθησης:
- Ο μετασχηματισμός των σύγχρονων Παιδαγωγικών αντιλήψεων σε διδακτικές προσεγγίσεις…
- Σύνταξη νέων προγραμμάτων
- Αποφυγή «γνωσιοκεντρικών» τάσεων και προσπάθεια για ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, προκειμένου να οικοδομήσουν καλύτερα τη γνώση…
- Ισόρροπη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών…
- Ανάδειξη ευέλικτης οργάνωσης και ομαδικής εργασίας των μαθητών στη σχολική τάξη…
- Νέο πρόγραμμα Σπουδών που να λαμβάνει υπόψη τη ραγδαία ανάπτυξη των Τεχνολογιών και της επικοινωνίας, τον όγκο των πληροφοριών και την προαγωγή της ψυχικής και κοινωνικής υγείας
- Διαθεματικότητα και κατάλληλη οργάνωση της διδακτέας ύλης για την ενεργητική προσέγγιση της γνώσης
- Συμβολή της Νέας Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση των μαθητών…
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (3)
Η Θεωρία Οικοδόμησης της γνώσης
- Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση είναι μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα…
- Αναπτύσσεται με τη συμβολή της μια νέα διάσταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας…
- Ο Η/Υ εμπλουτίζει το Περιβάλλον μάθησης και συμβάλλει στην κατασκευή της γνώσης από τους μαθητές μέσα από ενεργητικές μεθόδους μάθησης…
- Ο μαθητής μετέχει πλέον πιο ενεργά στη διαδικασία της μάθησης…
- Η μάθηση, κατά συνέπεια, συντελείται στο κοινωνικό πλαίσιο της τάξης ως διαδικασία οικοδόμησης, αναδόμησης και επέκτασης της γνώσης, στηριγμένη, κυρίως, σε συνεργατικές, διερευνητικές, μαθησιακές δραστηριότητες…
- Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή , η οποία είναι η κρατούσα για τη σύγχρονη διδασκαλία και μάθηση, Ο μαθητής αναλαμβάνει την ευθύνη για το «τι» θέλει να μάθει, «πώς θα το μάθει, καθώς και το «πότε» θέλει να μάθει…
- Η Μάθηση επικεντρώνεται περισσότερο στη διαδικασία παρά στο αποτέλεσμα…επιτρέποντας στο μαθητή να ελέγχει τη διαδικασία
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (4)
Ο ρόλος του Η/Υ, του Εκπαιδευτικού και του μαθητή, στην αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών
Οι Νέες Τεχνολογίες στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Πληροφορίας
- Ανάγκη για ένα διδακτικό Μοντέλο, το οποίο θα είναι συνυφασμένο με τη σύγχρονη Παιδαγωγική και Κοινωνική Πραγματικότητα
- Ένα Μοντέλο διαλογικής σχέσης μεταξύ δασκάλου και μαθητή, προσανατολισμένο στην ανάπτυξη ικανοτήτων δόμησης της γνώσης, συνεργασίας και παραγωγικότητας, αναζήτησης , ανάλυσης και έκθεσης της πληροφορίας, στα πλαίσια ενεργητικής κοινωνικής δραστηριότητας, που έχει προσωπικό , αλλά και κοινωνικό νόημα για τους μαθητές
- Με βάση τα παραπάνω οφείλουμε να προετοιμάσουμε το σημερινό μαθητή και αυριανό Πολίτη ώστε:
- Να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο,
- Να είναι δημιουργικός και αποτελεσματικός χρήστης των ΤΠΕ
- Να επικοινωνεί με άλλους που βρίσκονται μακριά και
- Να οικοδομεί τις γνώσεις του σε ένα ευνοϊκό , όσο γίνεται πιο αυθεντικό περιβάλλον μάθησης…
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (5)
Οι Νέες τεχνολογίες ως μέσο και εργαλείο μάθησης…
- Οι Νέες Τεχνολογίες είναι ένας έξυπνος τρόπος για να αναθεωρήσουμε ορισμένες πλευρές της διδασκαλίας(Τι αλλάζει…)
- Η εμπλοκή των νέων Τεχνολογιών απαιτεί μια ουσιαστική μεταβολή της μαθησιακής διαδικασίας και μια καθοριστική αλλαγή στάσης, με διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων, όπου οι διαφοροποιήσεις του δασκαλοκεντρικού μοντέλου Διδασκαλίας είναι εμφανείς…
Το ζητούμενο για την εκπαίδευση είναι ο μαθητής:
- να μάθει τρόπους ανεύρεσης πληροφοριών
- να αναλύει πληροφορίες
- να αξιολογεί πληροφορίες
- να σκέφτεται κριτικά
- να συνθέτει στοιχεία και να βγάζει δικά του συμπεράσματα
- να εργάζεται ομαδικά
- να αποκτήσει δεξιότητες για να εκμεταλλευτεί τις νέες επικοινωνιακές δυνατότητες
- Επομένως, όταν μιλάμε για αξιοποίηση του Η/Υ στη διδακτική πράξη δεν εννοούμε μόνο το χειρισμό του μηχανήματος, αλλά ένα πλέγμα ασχολιών που σχετίζονται με την ανεύρεση, την ανάκτηση, την ανάλυση και την αξιολόγηση των πληροφοριών….
Το Νέο Διδακτικό Μοντέλο (6)
Η Μάθηση στο πλαίσιο των Νέων Τεχνολογιών
- Οι μαθησιακές διαδικασίες , στο πλαίσιο της εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών, ταυτίζονται με ερευνητικές, δρασιακές και συμμετοχικές διαδικασίες (μαθαίνω κάνοντας…)
- Ο εκπαιδευτικός προσδιορίζει μεν το θέμα, αλλά δεν κατέχει τη διδακτική διαδικασία και το περιεχόμενο…
- Οι μαθητές έχουν να αντιμετωπίσουν μια προβληματική κατάσταση, καθώς δεν έχουν να διαβάσουν και να αποδώσουν το περιεχόμενο των βιβλίων, αλλά να δράσουν ενεργά, προκειμένου να δώσουν λύση στην καινούργια προβληματική κατάσταση, μέσω ηλεκτρονικής έρευνας…
- Η Μάθηση δεν είναι μια απλή καθοδήγηση, αλλά μια διαδικασία αλληλεπίδρασης με αυθεντικές προβληματικές καταστάσεις, μια κατασκευαστική μάθηση, η οποία διαφέρει από το προκατασκευασμένο περιβάλλον των σχολικών εγχειριδίων…