Προλογικό σημείωμα
H συναισθηματική νοημοσύνη αντιπροσωπεύει μια νέα αντίληψη επιτυχίας και ένα σπουδαίο σχέδιο ζωής. Είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που διαπρέπουν στην κοινωνική σφαίρα, οικοδομούν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, πετυχαίνουν στο χώρο της εργασίας. Είναι η ξεχωριστή σφραγίδα ποιότητας που σηματοδοτεί την πρόοδο του ανθρώπινου είδους….
Η προσδοκία του μέλλοντος αποκτά μια ιδιαίτερη έννοια και σημασία όταν κυοφορείται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας…Το σχολείο είναι από τη φύση του ένας χώρος μέσα στον οποίο «φιλτράρεται» η ανάγκη με την αναζήτηση, πριν διαμορφωθεί ως εκπαιδευτική πραγματικότητα…Το «σχολείο του μέλλοντος», η «τάξη του αύριο», το παιδί και ο δάσκαλος μιας νέας εποχής, μας απασχολούν ως επίμονες αναζητήσεις του παρόντος, για τη θεμελίωση του σχολείου του μέλλοντος.
Μιλάμε από καιρό για την «τάξη του μέλλοντος» μέσα από την εμπειρία και τη «διδακτική του παρόντος». Είναι μια προσέγγιση οργανωμένη και «εμπράγματη» με έναν δημιουργικό και δυναμικό συνδυασμό της ουσίας και της αναγκαιότητας. Περνάμε μια από τις πιο «προκλητικές» μεταβάσεις μας στο αύριο. Σε ένα πιο ευέλικτο πρόγραμμα ανοιχτών επιλογών και οριζόντων…
Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού κυριαρχική θέση έχει η μαθητοκεντρική προσέγγιση και η βιωματική μάθηση. Ακόμη περισσότερο έχει θέση η ανθρώπινη προσέγγιση του παιδιού στο χώρο της τάξης.. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι το βασικό μέσο. Μια από τις προσεγγίσεις που αλλάζει το χαρακτήρα της διδακτικής πράξης και δίνει περιεχόμενο στην ανθρώπινη διάσταση του παιδιού.
Με τη Συναισθηματική Νοημοσύνη μπορούμε να ρίξουμε άπλετο φως στις διεργασίες της σχολικής τάξης. Να κατανοήσουμε καλύτερα τις πραγματικότητες του χώρου εργασίας. Να ερμηνεύσουμε τις συνθήκες της ζωής, όπως αυτές διαμορφώνονται καθημερινά, αλλά και τις οικογενειακές συγκρούσεις και καταστάσεις, που επηρεάζουν άμεσα το παιδί, αφού πρωτοδιαμορφώνουν την έννοια της ζωής και θεμελιώνουν την έννοια «άνθρωπος»…
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, επομένως, προσφέρει μια καινούργια οπτική χρήσιμη για το Δάσκαλο, για τον μαθητή, για τη Διοίκηση μιας επιχείρησης, για τον εργαζόμενο κάθε βαθμίδας, για τη δυνατότητα μιας σωστής Ομαδικής εργασίας. Αρκεί, να κατανοήσει κανείς τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές της, ώστε να μεγιστοποιηθούν οι δυνατότητές τους και να επιδιωχθεί η επίτευξη υψηλότερων στόχων…
Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να είναι κανείς «έξυπνος»…Να χειρίζεται καλά τον εαυτό του. Να γνωρίζει την εσωτερική κατάσταση και τις προτιμήσεις του. Να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, τις επιπτώσεις και τα αποτελέσματά τους. Να γνωρίζει τα δυνατά σημεία και τα όριά του (αυτεπίγνωση). Να μπορεί να διαχειρίζεται την εσωτερική του κατάσταση και τις παρορμήσεις του (αυτορρύθμιση), να καταλαβαίνει καλύτερα τους άλλους και να συνεργάζεται αρμονικά μαζί τους…
Πιο συγκεκριμένα: Είναι μια ασφαλής πρόσβαση του ανθρώπου στα προσωπικά του συναισθήματα. Μια ικανότητα να σχηματίζει ένα ακριβές, γνήσιο πρότυπο του εαυτού του και να μπορεί να χρησιμοποιεί αυτό το πρότυπο, για να λειτουργεί αποτελεσματικά στη ζωή μας.
Είναι μια χαρτογράφηση της ανθρώπινης καρδιάς. Μια ερμηνεία για την αποσύνθεση της οικογένειας, για την πλημμυρίδα της βίας που μας κατακλύζει, για την κατανόηση(και την αντιμετώπιση) της οργής και της απελπισίας που διαποτίζει καθημερινά τη ζωή και επηρεάζει την ισορροπία του ανθρώπου…
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, ως τρόπος διαπαιδαγώγησης και στήριξης των μαθητών.
Η συναισθηματική Νοημοσύνη δίνει πραγματικό περιεχόμενο στις αναζητήσεις μας για το σχολείο του μέλλοντος…Μέσα από το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων της ο μαθητής μπορεί να αξιοποιήσει πολύτιμες ιδέες και «μαθήματα ζωής» και να αποκτήσει την ικανότητα να χειρίζεται αποτελεσματικά τα δικά του συναισθήματά , αλλά και των άλλων.
- Το μάθημα της αυθεντικότητας…
Κάπου βαθιά μέσα μας υπάρχει το πρόσωπο που είμαστε προορισμένοι να γίνουμε.
Είναι σημαντικό να ακολουθούμε το όραμα αυτού του προσώπου και να αποφεύγουμε κάθε τι που μας βγάζει από την τροχιά μιας επιθυμητής πορείας προς την αυτοπραγμάτωσή μας… Ο τρόπος για να επιτύχουμε κάτι τέτοιο είναι να ακολουθήσουμε μια και μόνο συνεπή πορεία: να προσανατολιστούμε στην ανακάλυψη του ποιοι είμαστε (αυτογνωσία) και πώς μπορούμε να γίνουμε πραγματικά ευτυχισμένοι, χωρίς να νιώθουμε αβοήθητοι και μόνοι…
Αυτό είναι μια βαθύτερη αντίληψη νοήματος. Είναι μια πορεία ανακάλυψης. Ένα «μάθημα ζωής», για το πώς να ακούμε την καρδιά μας, πώς να κατανοούμε, να αναγνωρίζουμε και να μοιραζόμαστε συναισθήματα με τους άλλους. Αυτό το «μάθημα ζωής» που μπορεί να μας δώσει μόνο η Συναισθηματική Νοημοσύνη.!
- Το μάθημα των σχέσεων
Οι σχέσεις μας είναι μια «μαθητεία στη ζωή»… Σπουδαίες ευκαιρίες για να μάθουμε, να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε, πού πάμε, τι φοβόμαστε και «πώς» μπορούμε να απολαμβάνουμε τη χαρά και την ευτυχία με άλλους ανθρώπους. Να μοιραζόμαστε την εμπειρία της ζωής, ισορροπώντας με τους άλλους…
Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις…
Την εμπειρία των σχέσεων θα την αποκτήσουμε μέσα από την καθημερινότητα της κοινής μας πορείας μέσα στο χρόνο. Είμαστε από τη φύση μας πλασμένοι να απολαμβάνουμε τη χαρά και την ευτυχία με τους άλλους ανθρώπους, αφού ανακαλύψουμε την αίσθηση της πληρότητας και της ολοκλήρωσης του εαυτού μας… Αυτό το «μάθημα ζωής» μπορεί να μας το δώσει η Συναισθηματική Νοημοσύνη..!
- Το μάθημα της ευτυχίας
Η ζωή δεν κρατάει για πάντα. Μέσα στη σύντομη διάρκειά της πρέπει να επιδιώξουμε την ευτυχία, ως ουσιαστικό σκοπό της ζωής μας. Αυτό που καθορίζει την ευτυχία μας, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Η καλή εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Η εικόνα που φιλοτεχνείται με ειδικούς τρόπους σκέψης και απόκτησης συνηθειών από τη μικρή μας ηλικία.. Από την ηλικία αυτή «ψάχνουμε» τον εαυτό μας, επιλέγουμε τις καταστάσεις που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και να επικοινωνούμε δημιουργικά με τους άλλους…Αυτό το «μάθημα ζωής» μπορεί να το στηρίξει αποτελεσματικά η Συναισθηματική Νοημοσύνη..!
Με τον ίδιο τρόπο, από την αρχή ως το τέλος της, η ζωή είναι ένα σχολείο. Ένα πρόγραμμα με ευκαιρίες και προκλήσεις που μπορούν να διδάξουν την αγάπη, το φόβο, το θυμό, την υπομονή και διάφορα ανθρώπινα συναισθήματα…
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, στα πλαίσια του σχολικού προγράμματος, μπορεί να «διδάξει» στο πραγματικό σχολείο αυτά τα πολύτιμα «μαθήματα ζωής» και να δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στην προσωπική ζωή των μαθητών και στην κοινωνική ζωή, γενικότερα…
- Τι είναι όμως Συναισθηματική Νοημοσύνη;…
Είναι μια στρατηγική της αγάπης… Στη στρατηγική αυτή συμπυκνώνεται το «Παιδαγωγικό» μας προφίλ. Στην παιδαγωγική μας φιλοσοφία και πρακτική. Αυτή η παιδαγωγική αντίληψη στηρίζεται σε ένα καινούργιο θεμέλιο: Στη Συναισθηματική Νοημοσύνη..!
Δεν αφορά μόνο τους μαθητές, τους οποίους επιδιώκει να βοηθήσει μέσα από μια άλλη πτυχή της ανθρώπινης ικανότητας (αυτεπίγνωση, αυτοκυριαρχία, αυτοέλεγχο, επικοινωνία , συνεργασία κ. λ. π. ).
Αφορά όλους τους παράγοντες της σχολικής κοινότητας. Αφορά, κυρίως, τους γονείς των μαθητών, που επηρεάζουν άμεσα τα παιδιά και διευκολύνουν ή παρεμποδίζουν το έργο του σχολείου…Αφορά, ακόμη, τον κόσμο της εργασίας. Είναι μια καινούργια οπτική για τη δύναμη της σωστής ομαδικής εργασίας….
Για τους λόγους αυτούς στις προτεραιότητές μας θα πρέπει να είναι η βαθύτερη γνώση της συναισθηματικής Νοημοσύνης, όπως αυτή εκδηλώνεται στο χώρο της εργασίας, όπως διαμορφώνεται στο χώρο της σχολικής τάξης και όπως πρέπει να καλλιεργείται στο χώρο της οικογένειας… Η συναισθηματική Νοημοσύνη είναι μια «στρατηγική της αγάπης». Είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την ενδυνάμωση του ατόμου σε προσωπικό επίπεδο και για την ανάπτυξη κλίματος ομαδικότητας και συνεργασίας…
Πηγές:
- Συναισθηματική Νοημοσύνη, D. Goleman
- Κοινωνική Νοημοσύνη, , D. Goleman
- Οικολογική Νοημοσύνη D. Goleman
- Κοινωνική Νοημοσύνη, D. Goleman
- Καταστροφικά συναισθήματα, D. Goleman
- Η Συναισθηματική γλώσσα, Σμαρούλα Παπαδοπούλου
- Συναισθηματική Νοημοσύνη, TRAVIS BRADBERRY – JEAN GREAVES
- Γεννημένοι Νικητές, Robin Siege
- H Συναισθηματική Νοημοσύνη των παιδιών John Gottman