Χαρισματικά παιδιά: Πώς ξεχωρίζουν;
Τί τα κάνει ιδιαίτερα;
Πώς μπορούμε να τα ανιχνεύσουμε ως γονείς;
Ας πούμε ότι είστε η Μαρία και πηγαίνετε στην Δ’ Δημοτικού. Το τεστ που κρατάτε στα χέρια σας θα εξετάσει την ικανότητά σας στη Γλώσσα. Το θέμα περιλαμβάνει δύο λέξεις, οι οποίες συνδυάζονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ενώ κάτω από αυτές ακολουθούν τέσσερα ακόμη ζεύγη λέξεων (Α,Β,Γ,Δ). Σκοπός είναι να εντοπίσετε ποιο από τα τέσσερα ζεύγη λέξεων συνδυάζεται με τον ίδιο τρόπο όπως και το πρώτο ζεύγος. Πάμε; «άσπρος: λευκός – A. αστείος: γελοίος, B. ανοιχτόχρωμος: σκοτεινός, Γ. γαλαζωπός: πρασινωπός, Δ. τριανταφυλλής: ρόδινος». Πρόκειται για ένα μικρό δείγμα ενός Scat test που μπορεί να «μετρήσει» τα επίπεδα ευφυΐας ενός παιδιού, το ταλέντο και τη χαρισματικότητά του.
Στις 31 Ιανουαρίου θα διεξαχθούν στη Θεσσαλονίκη, και συγκεκριμένα στο Anatolia College, οι εξετάσεις για τα χαρισματικά παιδιά, και ακολούθως σε 16 ακόμα πόλεις της Ελλάδας. Και φαίνεται ότι δεν είναι η μόνη ευκαιρία εκπαίδευσης που δίνεται στα χαρισματικά παιδιά, καθώς τα τελευταία χρόνια γίνονται σοβαρές προσπάθειες μέσα από ιδιωτικής πρωτοβουλίας οργανισμούς, αλλά και για πρώτη φορά φέτος μέσα από τη Mensa Greece με σκοπό να δώσουν στα χαρισματικά παιδιά ελεύθερο πεδίο να ξετυλίξουν τα χαρίσματά τους.
Οι περισσότεροι γονείς ζουν με τη βεβαιότητα ότι τα παιδιά τους είναι ιδιαίτερα ευφυή, χαρισματικά, ταλαντούχα, και μπορεί πράγματι να είναι έτσι ή η πεποίθησή τους να μιμείται αυτή της κουκουβάγιας και του μύθου της για το όμορφο παιδί της. Το θέμα είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένα ποσοστό μόλις 1% χαρισματικών παιδιών με την ακριβή έννοια του όρου, και ένα ποσοστό 5-7% ταλαντούχων παιδιών με υψηλές ακαδημαϊκές δεξιότητες που μπορούν να αντεπεξέλθουν σε υψηλών απαιτήσεων εκπαίδευση και να διευρύνουν τους ορίζοντες της μάθησής τους.
Δεν είναι απαραίτητο ότι το χαρισματικό παιδί ή το ιδιαίτερα ταλαντούχο, είναι και ο αριστούχος μαθητής. Συνήθως τα παιδιά με υψηλό δείκτη ευφυΐας και πολλαπλών χαρισμάτων δεν έχουν δώσει τα καλύτερα δείγματα στο σχολείο τους, θεωρούνται ζωηρά και με δυσκολίες μάθησης. Στο συμπέρασμα αυτό συμφώνησαν απόλυτα ο εκπαιδευτικός και Δ/ντής του CTY (Center for Talented Youth-Κέντρο για Χαρισματικά και Ταλαντούχα Παιδιά) του Κολλεγίου Ανατόλια, κ. Αντώνης Αποστόλου, και η αναπτυξιολόγος και υπεύθυνη της μονάδας για χαρισματικά παιδιά στο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, κ. Λωρέττα Θωμαΐδου.
Τα αποτελέσματα άλλωστε μιας σωστά τυποποιημένης δοκιμασίας αποτελούν αντικειμενικό μέτρο των ικανοτήτων ενός παιδιού. Δεν επηρεάζονται από την ατομική αντίληψη που έχει ένας καθηγητής για το παιδί, τη φήμη του «καλού μαθητή» ή τη φιλοδοξία του γονιού για το παιδί. Η έρευνα που έχει γίνει από το CTY σχετικά με το τεστ «πάνω από το τυπικό επίπεδο της τάξης» καταδεικνύει ότι η υψηλή επίδοση σε μία ανάλογη δοκιμασία αποτελεί σε μεγάλο βαθμό αξιόπιστη πρόγνωση για την ικανότητα ενός μαθητή να επιτύχει σε προγράμματα υψηλού επιπέδου. Πώς λοιπόν ξεχωρίζουν τα χαρισματικά παιδιά; Τί είναι αυτό που τα κάνει ιδιαίτερα; Πώς μπορούμε να τα ανιχνεύσουμε ως γονείς; Τί μπορούμε να κάνουμε αν τα παιδιά μας ανήκουν στο μικρό ποσοστό των ευφυέστατων παιδιών ή το λίγο μεγαλύτερο των ιδιαίτερα ταλαντούχων; Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος του CTY; Και ποιος είναι ο ρόλος της Mensa Greece για την ενθάρρυνση και υποστήριξη χαρισματικών παιδιών; Τις απαντήσεις γι’ αυτά και πλήθος άλλων ερωτημάτων θα μπορέσετε να βρείτε στο κείμενο που ακολουθεί.
Μύθοι και αλήθειες γύρω από την ευφυΐα και τη χαρισματικότητα
Η Dr. Λωρέττα Θωμαΐδου MD είναι επίκουρη καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αριστούχος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με μετεκπαίδευση στη Μ. Βρετανία στον τομέα της αναπτυξιακής παιδιατρικής και επίσης υπεύθυνη της Μονάδας Ανάπτυξης Παιδιατρικής στη Β’ παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου Παίδων «Π & Α Κυριακού» η οποία έχει ως αντικείμενο την εκτίμηση, διερεύνηση και αντιμετώπιση των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Μέρος του έργου αυτής της μονάδας αποτελούν η διάγνωση και αντιμετώπιση χαρισματικών και ταλαντούχων παιδιών, ο έλεγχος της σχολικής ετοιμότητας, η έγκαιρη ανίχνευση των αποκλίσεων από το φυσιολογικό, η πρώιμη διάγνωση αναπτυξιακών ταραχών καθώς και η αντιμετώπισή τους.
«Είναι αλήθεια ότι η χαρισματικότητα έχει πολλές διαστάσεις και φυσικό είναι να δημιουργούνται γύρω από αυτήν πολλοί μύθοι. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ του ευφυούς, του ταλαντούχου και του χαρισματικού παιδιού. Οι όροι είναι διαφορετικοί και γι’ αυτό η αντιμετώπισή τους οφείλει να είναι διαφορετική. Η ανάπτυξη των χαρισματικών παιδιών δύσκολα οριοθετείται. Υπάρχουν, όμως, μερικά σημάδια που θεωρούνται τυπικά και μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τον παιδίατρο να υποπτευθεί έγκαιρα τις εξαιρετικές ικανότητες από την μικρή ηλικία», μας εξηγεί η κ. Θωμαΐδου.
8 βασικά χαρακτηριστικά των ευφυϊών παιδιών
- Η ασύγχρονη ανάπτυξη. Οι γνωστικές τους ικανότητες δεν συμβαδίζουν με τις συναισθηματικές τους.
- Κατά κανόνα μιλούν νωρίς και η γλωσσική τους ικανότητα εξελίσσεται γρήγορα και σύνθετα. Αντίθετα, η κινητική τους εξέλιξη είναι η συνήθης και γενικά η πρώιμη κινητική ωρίμανση δεν συσχετίζεται με την χαρισματικότητα.
- Μαθαίνουν να διαβάζουν μόνα τους και κατανοούν αυτό που διαβάζουν πολύ πριν πάνε στο σχολείο χωρίς να τους το διδάξει κανείς.
- Κάνουν πολύπλοκους συλλογισμούς και κατανοούν αφηρημένες έννοιες.
- Έχουν εντυπωσιακή μακροπρόθεσμη μνήμη και όχι επαναληπτική μνήμη, δηλαδή, να μετράνε μηχανικά αριθμούς ή να λένε απ’ έξω την αλφάβητο.
- Έχουν αυξημένη αίσθηση χιούμορ.
- Τους αρέσει να επιλύουν προβλήματα, αλλά και να θέτουν νέα.
- Ενώ οι συναισθηματικές τους ανάγκες συμβαδίζουν με την ηλικία τους διακρίνονται από μεγαλύτερη σταθερότητα γι’ αυτό και γρηγορότερα αυτονομούνται.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς
Εάν ο γονιός υποψιάζεται ότι το παιδί του μπορεί να έχει εξαιρετικές ικανότητες σε έναν ή περισσότερους τομείς, θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό προκειμένου να εκτιμηθεί με αντικειμενικό τρόπο και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα. «Οι Έλληνες γονείς πιστεύω ότι είναι ρεαλιστές, δεν τρέφουν αυταπάτες και τις περισσότερες φορές εκτιμούν σωστά τις ικανότητες των παιδιών τους. Σε κάποιες περιπτώσεις που οι γονείς πιθανόν να υπερεκτιμήσουν τις ικανότητες των παιδιών τους, η ορθή προσέγγιση και ερμηνεία των ενδείξεων που προβάλλουν τους βοηθούν να κατανοήσουν το εύρος της φυσιολογικής ανάπτυξης», αναφέρει η κ. Θωμαΐδου.
Tο 50% των προικισμένων παιδιών χάνονται στο πλήθος
«Είναι αλήθεια ότι ένα σημαντικό ποσοστό χαρισματικών παιδιών δεν αναπτύσσουν ποτέ τις ικανότητες και τα ταλέντα τους, γιατί δεν τυγχάνουν σωστής αντιμετώπισης. Αυτό προκύπτει και από τη δική μας εμπειρία στην Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής όπου παρακολουθούμε και αντιμετωπίζουμε συστηματικά παιδιά με εξαιρετικές ικανότητες, ηλικίας 3 έως 15 χρόνων, εξηγεί η κ. Θωμαΐδου, συμπληρώνοντας: «Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι 20% από αυτά παραπέμφθηκαν στη Μονάδα για έλεγχο μαθησιακών δυσκολιών από το σχολείο τους. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι πολλά από αυτά δεν τυγχάνουν της σωστής εκπαιδευτικής αντιμετώπισης».
Τα χαρισματικά παιδιά χρειάζονται ξεχωριστά σχολεία;
Η Μαρία βαριέται στην τάξη, θέλει να απαντήσει στην ερώτηση που έθεσε στην τάξη ο κύριος, αλλά την κουράζει η οχλοβοή των 28 επίσης συμμαθητών της. Και εκείνες οι επαναλήψεις, πόσες φορές πρέπει να επαναλάβουν το κάθε μάθημα; Το έμαθε, φτάνει. Τα προικισμένα παιδιά δεν αντέχουν τις επαναλήψεις. Σύμφωνα με έρευνα, το 70% των χαρισματικών παιδιών σταματάει το σχολείο περίπου στην εφηβεία, γιατί δεν αντιμετωπίζονται σωστά.
«Τα χαρισματικά παιδιά δεν χρειάζονται ξεχωριστά σχολεία και πρέπει να συμπορευτούν με τα υπόλοιπα στην εκπαίδευση. Όμως, η ενσωμάτωση προικισμένων μαθητών στην κανονική τάξη πρέπει να γίνεται με κάποιες προϋποθέσεις» σύμφωνα με τη κ. Θωμαΐδου, όπως: «Μικρό αριθμό μαθητών, ευέλικτα προγράμματα που να βοηθούν τους πλέον ικανούς να αυξήσουν την ανεξαρτησία της μάθησης και της σκέψης τους, μεθόδους γνωστικής εκπαίδευσης που προωθούν τις βασικές διεργασίες επίδοσης, όχι μόνο στα τεστ νοητικής ικανότητας, άλλα και στα καθημερινά προβλήματα και δασκάλους με γνώσεις που διασφαλίζουν την επιστημονική σκέψη με κίνητρα που αντιπαρέρχονται τους αντικειμενικούς περιορισμούς για δημιουργική διδασκαλία για μαθητές με μικτές ικανότητες».
Θα μπορούσε η Μαρία να είναι ένα προικισμένο παιδί, που να έχει για συμμαθητές άλλα 20 προικισμένα παιδιά, πράγμα όμως που θα δημιουργούσε και πρακτικές δυσκολίες, δεδομένου ότι τα χαρισματικά παιδιά ανήκουν σε ένα μικρό ποσοστό. Σύμφωνα με τη κ. Θωμαΐδου υπάρχουν εκπαιδευτικά μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην σωστή ενσωμάτωση των παιδιών αυτών στο εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς να αλλοιώνουν τα ιδιαίτερα ταλέντα και χαρακτηριστικά τους. Θα μπορούσε για παράδειγμα η Μαρία να τοποθετηθεί σε μεγαλύτερη τάξη και να παρακολουθήσει το μάθημα ή τα μαθήματα στα οποία υπερέχει από τους συμμαθητές της. Θα ήταν απλό και εύκολο, χωρίς αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα και χωρίς καμία επιβάρυνση για το κράτος. Όμως, ούτε αυτό θα βοηθούσε τη Μαρία γιατί θα εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το συμβατικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
«Πιο αποτελεσματικά είναι τα προγράμματα εμπλουτισμού της ύλης με προσθήκη εργασιών υψηλού ποιοτικού χαρακτήρα ή εμπλουτισμού των εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Η διαμόρφωση του περιεχομένου του εκπαιδευτικού προγράμματος με σύνθετη και περίπλοκη μορφή ώστε οι μαθητές να χρησιμοποιούν εντατικά τις σκέψεις τους για να αντιληφθούν ιδέες και νοήματα που τα άλλα παιδιά θα δυσκολεύονταν. Τέτοιες έννοιες, όπως το δίκαιο, ο νόμος, η ελευθερία της έκφρασης, οι ηθικές αρχές κ.α. δημιουργούν το υπόβαθρο που βοηθούν τα προικισμένα παιδιά στην κοινωνική τους προσαρμογή. Όπως, και η εισαγωγή στο περιεχόμενο του προγράμματος καινοφανών στοιχείων, που συνήθως δεν υπάρχουν σε ένα κανονικό πρόγραμμα. Το σκεπτικό είναι ότι το προικισμένο παιδί πρέπει να έχει στην κατοχή του έννοιες που θα το βοηθήσουν να κάνει συσχετίσεις μεταξύ γνώσεων από διαφορετικά πεδία και να εξάγει συμπεράσματα. Η εισαγωγή των νέων στοιχείων αφορά συνήθως σε επιτεύγματα της τεχνολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας σε σχολεία με εκπαιδευτικά προγράμματα για προικισμένα παιδιά τα διατηρεί πολύ ενεργητικά», εξηγεί η κ. Θωμαΐδου.
Οι σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι μεγαλύτερη επιτυχία έχουν τα μοντέλα εκπαίδευσης όπου τα χαρισματικά παιδιά εκπαιδεύονται μαζί με άλλα παιδιά σε τάξεις πολλαπλών ταχυτήτων. Κάτι τέτοιο συμβαίνει αφενός γιατί αναπτύσσουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες με παιδιά της ηλικίας τους, όπως είναι απαραίτητο, και αφετέρου γιατί έχουν τη δυνατότητα μέσα σε αυτές τις τάξεις να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους, αλλά και να προετοιμαστούν για την υπάρχουσα κατάσταση έξω στην κοινωνία.
«Ένα χαρισματικό παιδί, όταν μάθει σε ένα σχολείο όπου όλα τα παιδιά είναι χαρισματικά, ουσιαστικά παροπλίζεται και δεν έχει τρόπο να διαχειριστεί την επικοινωνία με τους υπολοίπους», εξηγεί ο Αλέξανδρος Παπανδρέου, Πρόεδρος του οργανισμού «Χαρισμάθεια», ο οποίος μέσα από προγράμματα εμπλουτισμένης ύλης των σχολικών μαθημάτων, βοηθά χαρισματικά παιδιά να αναπτύξουν τις ικανότητές τους.
Θα βρει το δρόμο του!
Κοινότυπη έκφραση που αντανακλά όλη την έλλειψη παιδείας και ενημέρωσης. Γονείς, παιδίατροι και εκπαιδευτικοί δεν είναι επαρκώς ευαισθητοποιημένοι, εκπαιδευμένοι και επομένως σε θέση να διαγνώσουν πρώιμα και να αντιμετωπίσουν σωστά τη χαρισματικότητα. Το 1% του χαρισματικού παιδικού πληθυσμού μοιάζει να μην τους αγγίζει και επομένως δεν έχουν αναπτυχθεί προγράμματα και μέθοδοι γι’ αυτά. Ρατσιστικό; Ίσως. Το θέμα είναι ότι έστω κι αν είναι έξυπνα, δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνα τους, γιατί παραμένουν παιδιά.
«Μπορεί ένας τετράχρονος να μιλάει, να σκέπτεται και να διαβάζει σαν ένα παιδί 8 χρόνων, αλλά έχει τις ίδιες συναισθηματικές ανάγκες με ένα παιδί της ηλικίας του. Τα χαρισματικά παιδιά θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν μια νέα κατηγορία παιδιών με ειδικές ανάγκες», σύμφωνα με την κ. Θωμαΐδου. Και τι γίνεται αν το παιδί σου ανήκει στην κατηγορία των χαρισματικών παιδιών; Ποιό είναι το επόμενο βήμα;
Κέντρο για Χαρισματικά και Ταλαντούχα Παιδιά
Το CTY (Κέντρο για Χαρισματικά και Ταλαντούχα Παιδιά) σε συνεργασία με το διεθνούς φήμης Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2014 με την ιδρυτική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, επιτρέποντας στους πιο ικανούς και δραστήριους μικρούς μαθητές από Β΄ Δημοτικού έως Α΄ Λυκείου, να ανακαλύψουν τις ακαδημαϊκές τους δυνατότητες, να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους και να γνωρίσουν μια κοινωνία σπουδαστών. Τα ταλαντούχα παιδιά εντοπίζονται μέσω ειδικών εξετάσεων (στη Θεσσαλονίκη θα διεξαχθούν στις 31 Ιανουαρίου), ενώ μέσω μαθημάτων αναπτύσσουν τα ταλέντα των επιλεγμένων μαθητών, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις τους.
Η διαδικασία
Ακαδημαϊκά τεστ δεξιοτήτων SCAT ή/και STB που σχεδιάστηκαν από το Center for Talented Youth του Πανεπιστημίου του Johns Hopkins, ανιχνεύουν τη δυναμική που έχει ένα παιδί να παρακολουθήσει μαθήματα υψηλού επιπέδου με δύο κατευθύνσεις: δυνατότητα συλλογικής σκέψης μέσω της γλώσσας και δυνατότητα συλλογικής σκέψης μέσω των μαθηματικών (και δεν μιλάμε για τεστ μαθηματικών, αλλά συλλογισμών, δηλαδή να μπορείς να περιγράψεις και να ορίσεις μια άγνωστη έννοια με βάση τα δεδομένα, μέσα από ερωτήσεις πολλαπλών απαντήσεων. Αυτό όσον αφορά στο τεστ SCAT. Γιατί υπάρχει και το τεστ STB, που μετράει τη χωρική αντίληψη και συνδέεται με υψηλές επιδόσεις στη μηχανική και τα θετικά μαθήματα.
Και στα δύο τεστ ο χρόνος που δίνεται είναι 1 ώρα και 15΄, το κόστος συμμετοχής στις εξετάσεις είναι 30 €, ενώ δωρεάν μπορούν να συμμετέχουν τα παιδιά άπορων οικογενειών ή παιδιά που προέρχονται από ιδρύματα (όπως το «Χαμόγελο του Παιδιού»). Η διαφορά ανάμεσα στα δύο τεστ είναι ότι το SCAT μπορεί ένα παιδί να το δίνει μια φορά το χρόνο, από την μαθητική ηλικία της Β’ Δημοτικού έως την Α’ Λυκείου, καθώς αλλάζει το μαθησιακό του επίπεδο και η ηλικία, επομένως και οι δυνατότητες του, ενώ το STB μια φορά σε όλη του τη σχολική ζωή για μαθητές της ΣΤ’ Δημοτικού έως Γ’ Γυμνασίου και επιτρέπει στους επιτυχόντες την εγγραφή αποκλειστικά σε μαθήματα θετικών επιστημών.
Για τα τεστ δεν χρειάζεται προετοιμασία. Βασικός κανόνας για τη συμμετοχή είναι η σωστή προετοιμασία των παιδιών από τη πλευρά των γονιών, ώστε να μην τους δημιουργήσουν stress για την όλη διαδικασία. Να εξηγήσουν δηλαδή στα παιδιά ότι είναι μια ευκαιρία να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό και με αυτόν τον χαλαρό τρόπο να διεξάγουν το τεστ, ώστε κι αν αποτύχουν να μην απογοητευτούν. Το θέμα είναι να το δουν σαν κάτι πρωτότυπο και ενδιαφέρον και όχι κάτι από το οποίο κρίνεται το μέλλον τους ή κάτι ανταγωνιστικό.
Όσα παιδιά περάσουν τα τεστ
- Μπορούν να παρακολουθήσουν το σύντομο weekend programme (διήμερα προγράμματα). Τα παιδιά επιλέγουν ένα μάθημα (Humanities ή θετικές επιστήμες) το οποίο και θα διδαχτούν εντατικά, με το κόστος συμμετοχής να είναι στα 120 €.
- Διαδυκτιακά (on line) μαθήματα διάρκειας πάνω από 3 μήνες που διεξάγονται σταδιακά τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και το Καλοκαίρι, όπου κάθε παιδί έχει το δικό του καθηγητή – μέντορα που απαντάει γραπτώς στις εργασίες εντός 24 ωρών και μπορούν να επικοινωνούν μέσω skype. Τα μαθήματα αφορούν στην εκμάθηση προγραμματισμού στη γλώσσα Scratch που έχει σχεδιαστεί από το Πανεπιστήμιο ΜΙΤ των ΗΠΑ ειδικά για παιδιά. Τα μαθήματα απευθύνονται σε μαθητές από Β’ έως ΣΤ’ Δημοτικού, ενώ θα προστεθεί και ένας κύκλος online μαθημάτων στη γλώσσα Scratch για παιδιά Γυμνασίου. Το κόστος είναι 480 € και δίνει την ευκαιρία σε παιδιά που ζουν σε απομακρυσμένα χωριά και ακριτικά νησιά (και όχι μόνο) να έχουν την ευκαιρία για πιο διευρυμένη εκπαίδευση (πληροφορικής, web desinger, δημιουργικής γραφής).
- Το μεγάλο πρόγραμμα που αφορά στο θερινό camp, ένα πρόγραμμα 3 εβδομάδων, που φέτος το καλοκαίρι θα διεξαχθεί μεταξύ 26 Ιουνίου έως και 15 Ιουλίου, καθημερινά από τις 9:00 – 16:00. Τα παιδιά επιλέγουν ένα μάθημα το οποίο διδάσκονται εντατικά, σε ένα τμήμα 16 παιδιών με έναν καθηγητή και ένα βοηθό υψηλών εκπαιδευτικών ικανοτήτων. Φέτος θα διεξαχθεί παράλληλα με τη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Και εκτός των μαθημάτων, το φαγητό και την επίβλεψη των μαθητών από ψυχολόγο, συμμετέχουν και σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Για τα μικρότερα παιδιά μιλάμε για το Day Camp (με course όπως «Γίνε επιστήμονας», ρομποτική, μηχανική, μαθηματικά), ενώ για παιδιά Γυμνασίου -Λυκείου υπάρχει και το Resident camp όπου τα παιδιά μπορούν να φιλοξενηθούν στο οικοτροφείο και να απολαύσουν όλη την εμπειρία του CTY, σε ένα οργανωμένο περιβάλλον με 70 επιλεγμένους εκπαιδευτικούς. Τα μαθήματα γίνονται στα Αγγλικά και για παιδιά από το εξωτερικό που θέλουν να το παρακολουθήσουν. Οι τιμές είναι: 1900 € για το Resident και 1.300 € για το Day Camp όπου συμπεριλαμβάνεται και το κόστος των βιβλίων (κάθε βιβλίο μπορεί να κοστίζει 100-150 €).
Οι «επίλεκτοι» των επιλέκτων
Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα μικτό σύστημα επίδοσης και οικονομικής ανάγκης που σου δείχνει το δρόμο για την υποτροφία στο camp. Για μια τετραμελή οικογένεια με οικογενειακό εισόδημα έως 30.000 € (προσαυξάνεται ανάλογα με το πλήθος των παιδιών) η υποτροφία που μπορεί να λάβει το παιδί, εφόσον περάσει το τεστ και το ζητήσει, είναι 100%, ενώ για εισοδήματα 31.000 – 50.000 € μιλάμε για υποτροφία 50%.
«Στο θερινό camp μπορεί να συμμετέχει ένας μαθητής προς το παρόν και σύμφωνα με τα υπάρχοντα χρήματα και κανόνες, περίπου 1 ½ φορά στη σχολική του ζωή, πράγμα που ισχύει και για αδέρφια που περνούν την ίδια σχολική χρονιά τις εξετάσεις. Πέρσι από 183 μαθητές, οι 107 έλαβαν ολική ή μερική υποτροφία, μιλάμε για ένα ποσοστό περίπου 50%, όταν στο εξωτερικό λαμβάνουν υποτροφία μόλις το 10% των μαθητών που συμμετέχουν. Τα ποσά αυξάνονται συνεχώς με τους υποστηριχτές μας, να σκεφτείτε η Aegean προσφέρει τα εισιτήρια των παιδιών (πληρώνουν μόνο τους φόρους) που έρχονται από οπουδήποτε για να παρακολουθήσουν το θερινό camp στο κολέγιο Ανατόλια. Η υποτροφία του CTY (www.cty-greece.gr) δεν συνδέεται με τις υποτροφίες του κολεγίου Ανατόλια. Το Ανατόλια επιλέχθηκε για την μακρά του παράδοση στην εκπαίδευση, το πλήθος υποτροφιών που δίνει και την εξοικείωση με αυτές, το εκπαιδευτικό του κλίμα, το υψηλού επιπέδου περιβάλλον και τα εξαιρετικά εργαστήρια που διαθέτει.
Από εκεί και πέρα τα παιδιά που θα λάβουν την υποτροφία του CTY μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για υποτροφία στο Ανατόλια, με την ίδια διαδικασία που το κάνουν και τα υπόλοιπα παιδιά. Στόχος της υποτροφίας του CTY, είναι να δώσει στα παιδιά που θα επιλεγούν μια πιο διευρυμένη εκπαίδευση, σε ότι κι αν κάνουν μετέπειτα στη ζωή τους, χωρίς απαραίτητα αυτό να είναι να φύγουν για σπουδές στο εξωτερικό. Αυτός ήταν και ο αρχικός στόχος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, να βοηθήσει τα παιδιά στην Ελλάδα», εξηγεί ο Αντώνης Αποστόλου, εκπαιδευτικός και Διευθυντής του προγράμματος CTY Greece.
Οι εξετάσεις διεξάγονται σε διάφορες πόλεις (Αθήνα, Ιωάννινα, Κομοτηνή, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Μύκονο, Ηράκλειο, Χανιά, Πάτρα, Τρίπολη, Μυτιλήνη, Κοζάνη και Ρόδο) σε όλη την Ελλάδα. Μερικά από τα μαθήματα που μπορούν να παρακολουθήσουν τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους είναι: μαθηματικά, θεωρία των παιγνίων, κρυπτολογία, φιλοσοφία, μικρό-οικονομία, εισαγωγή στην ιατρική επιστήμη, γενετική, μηχανική, προγραμματισμός Η/Υ, ρομποτική, βιολογία (πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος), ενώ φέτος γίνεται ένα άνοιγμα προς τις τέχνες με ένα υβριδικό μάθημα «Οι τέχνες και η επιστήμη του κινηματογράφου».
«Δεν έχω κάποιο ιδιαίτερο χάρισμα, είμαι παθιασμένα περίεργος», με αυτά τα λόγια του Albert Einstein, συνοψίζεται η φιλοσοφία του CTY; Πώς μπορείς να «ανιχνεύσεις» την περιέργεια για ανακάλυψη κάποιου, μέσα από τα γραπτά του;
«Την περιέργεια δεν μπορείς να την ανιχνεύσεις. Απλώς έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά με αυξημένες δεξιότητες έχουν έμφυτη περιέργεια. Άλλο ευφυή παιδιά και άλλο ταλαντούχα, η πρώτη περίπτωση αριθμεί περίπου 0,5 %, ενώ ταλαντούχα παιδιά είναι σε αναλογία 5-7%, αυξημένο ποσοστό αναλόγως τον πληθυσμό μας στην Ελλάδα. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά είναι ζωηρά παιδιά, και αδιάφορα στο σχολείο, πράγμα που μαρτυρά ότι δεν τους ταιριάζει το εκπαιδευτικό σύστημα. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος εντόπισε το πρόβλημα με τα χαρισματικά παιδιά με το σύστημα υποτροφιών σε συνεργασία με το CTY και δίνει την ευκαιρία σ’ αυτά τα παιδιά για καθαρή παιδεία με επαγγελματικό τρόπο» εξηγεί ο κ. Αποστόλου.
«Παιδεύειν Τέκνα – Out of the Box»
Έξω από το καθιερωμένο εκπαιδευτικό σύστημα και με όραμα να περάσει η εκπαίδευση στην εποχή της πληροφόρησης και να προσανατολιστεί στη δημιουργικότητα, την κριτική ικανότητα και τη διαθεματικότητα, ο Αλέξανδρος Παπανδρέου και η ομάδα του στη «Χαριμάθεια» απέσπασαν την πρωτιά στον 3ο κύκλο του προγράμματος egg της Eurobank και ξεχώρισαν ανάμεσα σε άλλες 10 start ups επιχειρήσεις, ως η πλέον καινοτόμος επιχειρηματική ιδέα που διακρίθηκε για το υποσχόμενο όραμά της και το βιώσιμο στρατηγικό της πλάνο, που δημιουργούν καλύτερες προοπτικές για την κοινωνία και την εγχώρια οικονομία.
Ο Αλέξανδρος Παπανδρέου είναι ο ιδρυτής της, μέλος της ελληνικής MENSA, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ ενώ είναι υπότροφος υποψήφιος Διδάκτορας στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος στο εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης. Η εταιρεία είναι μια εξέλιξη του οργανισμού «Χαρισμάθεια» (www.charismatheia.edu.gr), ο οποίος μέσα από προγράμματα εμπλουτισμένης ύλης των σχολικών μαθημάτων βοηθά χαρισματικά παιδιά και όχι μόνο να αναπτύξουν τις ικανότητές τους.
Ο κ. Παπανδρέου αναφέρει: «Η Χαρισμάθεια απευθύνεται σε όσους δεν καλύπτονται από το σχολείο και θέλουν κάτι για να διευρύνουν τους ορίζοντες τους. Απευθυνόμαστε στην ανάγκη που έχουν τα παιδιά για μια διαφορετική οπτική, δίνουμε έμφαση σε τρόπους σκέψεις και σε νοητικά σχήματα και βοηθάμε τα παιδιά να γίνουν αυτό που είναι. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι τα περισσότερα από τα παιδιά που αναγνωρίζουν την ανάγκη αυτή, να συμπληρώσουν το ακαδημαϊκό τους πρόγραμμα και να πιέσουν τον εαυτό τους, είναι χαρισματικά».
Η «Χαρισμάθεια» γεννήθηκε για να βοηθήσει τα χαρισματικά παιδιά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μεριμνά και εστιάζει αποκλειστικά σ’ αυτά: στην αναγνώριση, υποστήριξη και ανάπτυξή τους. Κινείται πάνω σε 3 βασικούς άξονες εκτός από τη στάθμιση επιπέδου αντιληπτικής ικανότητας (test IQ).
«Τρέχουμε 4 προγράμματα για την υποστήριξη των χαρισματικών παιδιών. Το ένα είναι εμπλουτισμός της ύλης για παιδιά δημοτικού (masterclasses), το δεύτερο είναι εμβάθυνση για παιδιά γυμνασίου – λυκείου (boot clamp), το τρίτο είναι κύκλος συμβουλευτικής γονέων και το τέταρτο επιμόρφωση εκπαιδευτικών επάνω σε στρατηγικές εκπαίδευσης για τάξεις πολλαπλών ταχυτήτων.
Για να πετύχουμε το στόχο μας και να φτάσουμε στο όραμά μας θα πρέπει να περάσει η εκπαίδευση στην εποχή της πληροφόρησης και να προσανατολιστεί στη δημιουργικότητα, την κριτική ικανότητα και τη διαθεματικότητα. Η δημιουργικότητα και η καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας είναι η σωστή στάση απέναντι στη γνώση, ειδικά τώρα που πλέον η απομνημόνευση δεν συμβάλει κάπου. Όλη η πληροφορία βρίσκεται στη διάθεσή μας μέσω του διαδικτύου. Το ζήτημα είναι να ξέρουμε τι να την κάνουμε πια».
Mensa Greece
Σε μια περίοδο έντονης κοινωνικοοικονομικής κρίσης η Ελληνική Mensa πραγματοποιεί το πρώτο πρόγραμμα για χαρισματικά παιδιά (9-12 ετών) και χαρισματικούς εφήβους (13-17 ετών), το οποίο ξεκίνησε μέσα στον Ιανουάριο και θα υλοποιηθεί σε τρείς κύκλους (κάθε Σάββατο σε τρίωρα, για οκτώ συναντήσεις ο κάθε κύκλος). Κάθε κύκλος καλύπτει την κοινωνική και συναισθηματική εκπαίδευση των χαρισματικών παιδιών και των εφήβων και περιλαμβάνει ένα ευρύ γνωστικό φάσμα, ξεκινώντας από την φύση της νοημοσύνης και της χαρισματικότητας και προχωρώντας με χαρακτήρα ολιστικό, ώστε οι συμμετέχοντες να αναπτύξουν αυτογνωσία, κοινωνική συνειδητοποίηση, διαπροσωπικές δεξιότητες, τη φαντασία και τον κριτικό στοχασμό σε ένα περιβάλλον που θα καλλιεργεί την έρευνα και τη δημιουργικότητα. Τα παιδιά και οι έφηβοι θα ασκηθούν πρακτικά με τη δημιουργία ιντερνετικού ραδιοφώνου και ηλεκτρονικής εφημερίδας, ενώ ειδικοί από διάφορα γνωστικά πεδία θα τα φέρουν σε επαφή με την διαθεματική και σφαιρική προσέγγιση της γνώσης.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να πετύχει το πρόγραμμα είναι η συνεργασία και η εκπαίδευση των γονέων και κηδεμόνων των συμμετεχόντων. Γι’ αυτό και τίθεται εξαρχής η συμμετοχή τους σε δύο ατομικές και δύο ομαδικές συνεδρίες συμβουλευτικής γονέων, ως όρος για τη συμμετοχή ενός παιδιού ή ενός εφήβου στο πρόγραμμα. Οι τέσσερεις πρώτες υποχρεωτικές συνεδρίες κοστίζουν 200 €. Η συμβουλευτική γονέων, όπως και το πρόγραμμα για τα παιδιά, θα γίνεται στα γραφεία της Ελληνικής Mensa (www.mensa.org.gr), Πετμεζά 14, παράλληλα με σχετικές ομιλίες ανά την επικράτεια προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί η ελληνική κοινωνία σχετικά με την χαρισματικότητα και να καλυφθεί μέρος του τεράστιου κενού που υπάρχει εξαιτίας της έλλειψης σοβαρής ενημέρωσης γύρω από το θέμα.
Ελευθερία Καμπούρογλου