ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ…
(Βραβεία επιχειρηματικής και βιομηχανικής αριστείας…)

Εισαγωγικές παρατηρήσεις:

1.Το Ιαπωνικό οικονομικό θαύμα…

• Κατά τη διάρκεια της 10ετίας του 80 ένας ακήρυκτος Οικονομικός πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής…
• 40 περίπου χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, η Οικονομία της Αμερικής δεχόταν αφόρητη πίεση, που έφτανε σε καίριους τομείς να γίνεται και υπεροχή, από εταιρίες της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου.
• Πανικόβλητοι οι Αμερικανοί Managers συνειδητοποίησαν, Ότι στην Ιαπωνία, από τις αρχές της δεκαετίας του 50, είχε συντελεστεί, αργά και σταθερά ένα οικονομικό θαύμα, το οποίο απειλούσε, άμεσα, ακόμη και στρατηγικούς τομείς της Αμερικάνικης Οικονομίας….

2. Το Ιαπωνικό βραβείο ποιότητας…

• Το παράδοξο αυτής της εξέλιξης ήταν ότι αρχιτέκτονας του Γιαπωνέζικου οικονομικού θαύματος ήταν ένας Αμερικανός… Ο Οικονομολόγος, Edwards Demming, τις διδαχές του οποίου εφάρμοσαν οι Ιάπωνες με μεθοδικότητα, με υπομονή και ευλάβεια. Μάλιστα, και προς τιμή του θέσπισαν το ομώνυμο βραβείο ποιότητας Demming.
• Το βραβείο ποιότητας του Demming ήταν για τους Αμερικανούς αφετηρία και πρόκληση.

3. Το Αμερικάνικο βραβείο ποιότητας…

• Το 1987 έδωσαν την απάντησή τους. Θέσπισαν το δικό τους εθνικό βραβείο ποιότητας, δίνοντας του το όνομα του τότε εκλιπόντος Υπουργού Εμπορίου Malcolm Baldridge.
• Με αυτό το εθνικό τους βραβείο ποιότητας οι Αμερικανοί επιδίωξαν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην παγκόσμια αγορά…
• Η απάντηση της Ευρώπης στις παραπάνω δράσεις ξεκίνησε ένα χρόνο αργότερα…

Το Ευρωπαϊκό βραβείο ποιότητας…

• Το 1988, 14 μεγάλες επιχειρήσεις, με ηγετική θέση στην Ευρωπαϊκή αγορά, ίδρυσαν το Ευρωπαϊκό ίδρυμα για την Διοικητική ποιότητα, με στόχο την προώθηση της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας της γηραιάς Ηπείρου στο διεθνές σκηνικό….
• Το 1991, ύστερα από τρία χρόνια δουλειάς, το ίδρυμα παρουσίασε το δικό του μοντέλο αριστείας. Αυτό μας ενδιαφέρει άμεσα, αφού είναι το σημείο αναφοράς μας, ως Ευρωπαϊκό πλέον μοντέλο ποιότητας…
• 25 περίπου χρόνια από τότε, παρ’ ότι αναπτύχθηκαν πολλά πρότυπα επιχειρηματικής και βιομηχανικής αριστείας, τρία μοντέλα παρέμειναν ως κυρίαρχα πρότυπα βραβείων, (το Ιαπωνικό βραβείο ποιότητας του Demming, το Αμερικανικό Εθνικό βραβείο ποιότητας του Baldridge και το Ευρωπαϊκό μοντέλο ποιότητας…)
• Τα μοντέλα αυτά επηρεάζουν με τις διάφορες εξειδικεύσεις τους την επιχειρηματική και βιομηχανική αριστεία.

5. Το Ευρωπαϊκό βραβείο ποιότητας και επιχειρηματικής αριστείας…

Μας ενδιαφέρει, ειδικότερα…

• Γιατί είμαστε Ευρωπαίοι πολίτες…
• Γιατί επηρεάζει χρόνια τώρα γενικότερες αποφάσεις που μας αφορούν και –κυρίως-
• γιατί αναφέρεται σε ειδικότερες πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που μας ενδιαφέρουν άμεσα.

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Το πλαίσιο του Ευρωπαϊκού βραβείου ποιότητας αποτελείται από 9 βασικά στοιχεία από τα οποία:

Τα πρώτα 5 λειτουργούν ως προϋποθέσεις

• Ηγεσία 10%
• Διοίκηση ανθρωπίνων πόρων 9%
• Στρατηγική και Πολιτική 8%
• Πηγές 9%
• Διαδικασίες 14% (προϋποθέσεις 50%)

Τα υπόλοιπα 4 ως αποτελέσματα:

• Ικανοποίηση των εργαζομένων 9%
• Ικανοποίηση πελατών 20%
• Κοινωνική επίδραση 6%
• Αποτελέσματα Οργανισμού 15% (αποτελέσματα 50%)

Πιο συγκεκριμένα:

1. Ηγεσία:

(Δραστηριότητες και συμπεριφορά Διευθυντών. Ρόλος των στελεχών στην υποστήριξη, την καθοδήγηση τη μετάδοση, τη διατήρηση και τη δημιουργία ποιοτικών προσανατολισμών).

2. Διοίκηση ανθρωπίνων πόρων:

(Ο τρόπος με τον οποίο ο Οργανισμός αναπτύσσει και αξιοποιεί το ανθρώπινο δυναμικό… Ποιες δεξιότητες καλλιεργεί και ποιες ικανότητες αναπτύσσει, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του).

3. Στρατηγική και Πολιτική:

(Πώς ο Οργανισμός ενσωματώνει σκοπούς και αξίες ποιότητας στο γενικότερο επιχειρησιακό σχεδιασμό που διαθέτει, πόσο αυτή η επιχειρησιακή στρατηγική είναι ρεαλιστική, σε λειτουργικό επίπεδο).

4. Πηγές:

(Πόσο οι βασικές πηγές του Οργανισμού, σε πληροφορίες, σε οικονομικά, σε εξοπλισμό, σε νέες τεχνολογίες, συμβαδίζουν με τους στόχους και τις αξίες του Οργανισμού).

5. Διαδικασίες:

(Πώς ο Οργανισμός οργανώνει και διευθύνει τις κρίσιμες διαδικασίες και δραστηριότητες, που του προσθέτουν αξία και πώς τις ελέγχει και τις βελτιώνει).

6. Ικανοποίηση των πελατών:

(Ο τρόπος με τον οποίο ο Οργανισμός συμπεριφέρεται και ικανοποιεί τους πελάτες του, καθώς και το σύστημα με το οποίο παρακολουθεί και μετράει τους δείκτες ικανοποίησης και δυσαρέσκειας, καθώς αντιμετωπίζει τα παράπονά τους-αναζήτηση της πραγματικής αντίληψης και ανάγκης του πελάτη)

7. Ικανοποίηση των εργαζομένων:

(Εξέταση του βαθμού ικανοποίησης και των τάσεων όλων των εργαζομένων και οργάνωση του τρόπου ικανοποίησής τους-προσφορά κινήτρων και διατήρηση υψηλού ηθικού)

8. Κοινωνική επίδραση:

(Προσδιορισμός δραστηριοτήτων και ενεργειών του Οργανισμού που επηρεάζουν την κοινωνία, στο πλαίσιο της οποίας αναπτύσσεται-Η αντίληψη της κοινωνίας για τον Οργανισμό).

9. Αποτελέσματα του Οργανισμού:

(Η επιτυχία του Οργανισμού σε σχέση με την προγραμματισμένη απόδοσή του-συνεχείς μετρήσεις και αποτελέσματα των εσωτερικών διαδικασιών και υπηρεσιών).

Προγραμματισμός και συνεχής βελτίωση της ποιότητας στο σχολείο

1. Υιοθέτηση των αρχών ποιότητας
2. Εφαρμογή της ολικής ποιότητας στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης
3. Χρησιμοποίηση της τεχνολογίας των πληροφοριών για την υποστήριξη της συνεχούς βελτίωσης της μάθησης στην τάξη…

Διαδικασία της εισαγωγής της ολικής ποιότητας:

• Κατανόηση των αρχών Ο.Π. και συμβατότητά τους με τις αρχές και τις αξίες του σχολείου στο επίπεδο της Διοίκησης.
• Συγκρότηση Συμβουλίου ποιότητας (μια ομάδα προγραμματισμού) για την ανάπτυξη στρατηγικής υλοποίησης της Ο.Π. στο επίπεδο Επιτελικής…
• Ενημέρωση όλων των φορέων του σχολείου πάνω σε θέματα ποιότητας
• Οργάνωση σε κάθε βαθμίδα «ομάδας συζήτησης» και συνεχής συνεργασία με την Επιτελική…
• Με πυρήνα αυτή την ομάδα, κάθε βαθμίδα ή τμήμα θα συντονίσει την εκπαίδευση του προσωπικού
• Οργάνωση από την Επιτελική ομάδα κύκλου μέτρησης και παρακολούθησης των βελτιώσεων σε περιοχές-κλειδιά του Οργανισμού.
• Προσανατολισμός σχηματισμού διατμηματικών ομάδων με στόχο τη συνεχή βελτίωση των διαδικασιών.
• Η επιτελική ομάδα θα συντονίζει και θα υποστηρίζει τις προσπάθειες όλων για τη βελτίωση της ποιότητας παροχής των υπηρεσιών.
• Κάθε ομάδα σε συγκεκριμένο χρόνο θα δίνει αναφορά στο «Συμβούλιο ποιότητας», με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα έχει προσχεδιαστεί.

Το συμβούλιο ποιότητας θα πρέπει να καθορίσει «δείκτες» ποιότητας για καθένα από τους ΣΚΟΠΟΥΣ του σχολείου.

Η εισαγωγή της ολικής ποιότητας πρέπει να γίνει, με μικρά βήματα, προοδευτικά, γιατί πρέπει σιγά-σιγά να αλλάξει όλη η κουλτούρα του Οργανισμού, πράγμα που δεν είναι και τόσο εύκολο.

Προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί να βοηθήσει ένας ειδικός, σε στενή συνεργασία με την επιτελική ομάδα (φορέας της αλλαγής).

Συνεχής βελτίωση της ποιότητας στο επίπεδο της Διοίκησης

• Εντοπισμός συγκεκριμένων διοικητικών διαδικασιών (π.χ. διαδικασία γραμματειακής υποστήριξης, παροχή υπηρεσιών του επικοινωνιακού κέντρου, πλαίσιο συνεργασίας των Γονέων και των διδασκόντων κ.λ.π.).
• Παρατηρήσεις-μετρήσεις ποιότητας των διαδικασιών σε σχέση με το βαθμό ικανοποίησης των γονέων από αυτές. (π.χ. χρόνος αναμονής, επίπεδο συνεργασίας).
• Σε περίπτωση διαπίστωσης μιας προβληματικής διαδικασίας θα σχηματίζεται ομάδα εργασίας η οποία και θα αναλαμβάνει την ευθύνη υλοποίησης της ολικής ποιότητας στη συγκεκριμένη διαδικασία. Παράλληλα, η διοίκηση θα μεριμνά για την εκπαίδευση του προσωπικού στις αρχές και στα εργαλεία ποιότητας.
• Επίσης, ο φορέας αλλαγής (ο ειδικός) θα διευκολύνει, σε συνεργασία με την επιτελική ομάδα, τη δραστηριότητα βελτίωσης των διαδικασιών και συνεχώς θα υποστηρίζει το έργο της εισαγωγής της Ο.Π. σε όλες τις διαδικασίες του σχολείου, σταδιακά.
• Ο υπεύθυνος ποιότητας (στέλεχος του σχολείου και κρίκος σύνδεσης των βαθμίδων και των τμημάτων) θα παρακολουθεί τις μετρήσεις σε περιοχές λειτουργίας-κλειδιά ή θα συγκεντρώνει αναφορές προόδου τις οποίες και θα συσχετίζει με το γενικό πλάνο εισαγωγής της Ολικής ποιότητας.

Η εφαρμογή της Ολικής ποιότητας στην Εκπαίδευση

• Ο μετασχηματισμός του σχολείου σε σχολείο ποιότητας είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία. Απαιτεί προσεκτικό προγραμματισμό. Επιβάλλει τη συμμετοχή όλων των παραγόντων του σχολείου (μαθητών – εκπαιδευτικών – γονέων – σχολείου).
• Για να επιτύχει η εισαγωγή της ολικής ποιότητας στο σχολείο πρέπει να γίνουν ειδικά σεμινάρια. Αυτό είναι προαπαιτούμενο για την κατάλληλη προετοιμασία όσων πρόκειται να εμπλακούν στην επιδίωξή της.
• Πρέπει να συγκροτηθούν διατμηματικές ομάδες. Η σύνθεση αυτή θα επιτρέψει την καλύτερη μελέτη του προβλήματος της μάθησης, που αποτελεί το βασικότερο σκοπό του σχολείου.
• Οι μαθητές πρέπει να παίξουν ουσιαστικό ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια. Να βοηθήσουν να οριστεί η ποιότητα στην τάξη και η συγκριτική αξιολόγηση.
• Οι καθηγητές των ειδικοτήτων πρέπει να συνεργάζονται:
• Να συζητούν τη μεθοδολογία της διδασκαλίας,
• τον προγραμματισμό του μαθήματος, τις μεθόδους αξιολόγησης και ότι άλλο συνδέεται με την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του μαθητή.
• Οι μαθητές πρέπει να ανταμείβονται για την προσπάθειά τους και οι γονείς να ενημερώνονται για την πρόοδο των παιδιών τους.
• Να συμμετέχουν στη διαδικασία της μάθησης, να είναι ενεργητικοί και όχι παθητικοί ακροατές..
• Πρέπει να αναπτύξουν εσωτερικά κίνητρα για μάθηση. Θα πρέπει η μάθηση να γίνει υπόθεση δική τους… Η διοίκηση ολικής ποιότητας διδάσκει στους μαθητές
  • Πώς να παρατηρούν
  • Πώς να συγκεντρώνουν δεδομένα
  • Πώς να αναλύουν
• Αυτό γίνεται για να έχουν οι μαθητές περισσότερο ενεργό ρόλο στη δική τους διαδικασία μάθησης…

Η στρατηγική της εισαγωγής της Ολικής ποιότητας στο σχολείο

• Δέσμευση και αποδοχή της Δ. Ο. Π. από τη Διοίκηση

(Πρέπει κατά κύριο λόγο να συμβάλλει η διοίκηση. Σύμφωνα με τον Demming το 85% των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ένας Οργανισμός οφείλονται στη Διοίκησή του…)

Η διοίκηση πρέπει να αποδεχθεί, να υιοθετήσει, να καθοδηγεί και να συνεργάζεται για να αποδώσει η Φιλοσοφία της Ολικής ποιότητας…

• Ενημέρωση του προσωπικού

( Το προσωπικό πρέπει να παρακολουθήσει ειδικά σεμινάρια σχετικά με τη νέα φιλοσοφία…)

• για την έννοια του πελάτη
• για την έννοια της συνεχούς βελτίωσης
• για τη νέα κουλτούρα του Οργανισμού
• για τη συστημική προσέγγιση κ.λ.π.

Η υλοποίηση της ολικής ποιότητας θα αρχίσει μόνο όταν όλο το προσωπικό έχει ενημερωθεί και εφόσον υπάρχει καθολική συμφωνία

• Συμμετοχή των μαθητών στο πρόγραμμα εκπαίδευσης

(Οι μαθητές πρέπει σιγά σιγά να κατανοήσουν τους παρακάτω στόχους, προκειμένου να μπορούν να αξιολογήσουν τη δική τους μάθηση… Δηλαδή:)

• τις αρχές διδασκαλίας και μάθησης,
• τις βασικές έννοιες και λειτουργίες που διέπουν τη νέα φιλοσοφία,
• την ανάπτυξη του οράματος και τις προτεραιότητες βελτίωσης,
• τον προσδιορισμό και την πρόσβαση σε πηγές,
• το ρόλο της ομάδας στο περιβάλλον μάθησης,
• το σχεδιασμό ατομικών και ομαδικών εργασιών,
• την ατομική και την ομαδική λήψη αποφάσεων,
• την εστίαση στη συνεχή βελτίωση και
• την ανάθεση υπευθυνοτήτων στους μαθητές για τη διαχείριση και την αξιολόγηση της δικής τους μάθησης.

• Επιλογή συντονιστή ποιότητας

(Θα έχει την ευθύνη του προγραμματισμού και της υλοποίησης της ολικής ποιότητας στο σχολείο. Ο χρόνος του Διευθυντή είναι περιορισμένος.)

• Προσδιορισμός των αναγκών των προμηθευτών και των πελατών:

( Κάθε ομάδα στο σχολείο θα πρέπει να προσδιορίσει τους δικούς της πελάτες και προμηθευτές.)

Το προϊόν είναι η εκπαίδευση. Οι πάσης φύσεων σχέσεις οι οποίες δημιουργούνται στο χώρο του σχολείο, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τη λογική της σχέσης προμηθευτής-δάσκαλος, πελάτης-μαθητής, ή γονέας, ή συνεργαζόμενος συνάδελφος…)

• Λεπτομερής εξέταση των διαδικασιών:

(Με την τεχνική της συγκριτικής αξιολόγησης και με τη χρησιμοποίηση ειδικού εμπειρογνώμονα προσδιορίζουμε και αναλύουμε τα στοιχεία των διαδικασιών που εφαρμόζουμε και εντοπίζουμε τις καταλληλότερες…)

• Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων:

(Πρέπει να γίνεται αξιολόγηση της προόδου των μαθητών. Συνεξετάζονται στοιχεία αριθμού απουσιών, βαθμού παρακολούθησης και – κυρίως – υψηλής βαθμολογίας των μαθητών.)

Οι βασικές αρχές της Ολικής ποιότητας ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ στο σχολείο, ιδιαίτερα στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης…